Urganch davlat Pedagogika instituti 222-guruh pedagogika fakulteti sirtqi talabasi Sultonnazirova Zahroning “Axloqi Jaloliy”asarining pedagogik fikrlar rivojidagi o’rni mavzusida tayyorlagan
Urganch davlat Pedagogika instituti 222-guruh pedagogika fakulteti sirtqi talabasi Sultonnazirova Zahroning “Axloqi Jaloliy”asarining pedagogik fikrlar rivojidagi o’rni mavzusida tayyorlagan
TAQDIMOTI
Jaloliddin Davoniy (1427-1502) Eronning Davon qishlog`ida tug`iladi. Boshlang`ich ma’lumot olgach, Sherz madrasasida o`qiydi, shu yerda qozilik qiladi. Mudarrislik ham qiladi.
U falsafa, pedagogika, riyoziyot, fikx bo`yicha asarlar yozadi. "Risolayi isboti vojib" (Zaruratning isboti haqida), "Risola-tul-Xuruf" (Harflar haqida risola), "Risoladur ilmul nafs" (Ruhshunoslik haqida), "Axloqi Jaloliy" asarlarini yozgan.
Jaloliddin Davoniy (1427-1502) Eronning Davon qishlog`ida tug`iladi. Boshlang`ich ma’lumot olgach, Sherz madrasasida o`qiydi, shu yerda qozilik qiladi. Mudarrislik ham qiladi.
Jaloliddin Davoniy (1427-1502) Eronning Davon qishlog`ida tug`iladi. Boshlang`ich ma’lumot olgach, Sherz madrasasida o`qiydi, shu yerda qozilik qiladi. Mudarrislik ham qiladi.
Asar haqida
"Axloqi Jaloliy" mashhur bo`lib, madrasalarda o`qitilgan. U 1839 yilda V.Tompson tomonidan ingliz tiliga tarjima qilingan. Asarda ijtimoiy - siyosiy masalalar, axloq - odob qoidalari uz aksini topgan.
U tarbiyada maktab va oila rolini kursatadi. U qo`pol, badjahl muallimlarni tanqid qiladi, u aklli, yaxshi hislatli bo`lish lozim, deydi. Ota bolani jismoniy tarbiyalasa, muallim uni ma’naviy tarbiyalaydi. Oila va maktab tarbiyasini taqqoslaydi, bunda muallimning roli,o`rni yuqoriligini ko`rsatadi.
Asarning qisqacha mazmuni
Axloqi Jaloliy" - Davoniyning axloqqa oid asari. Toʻla nomi "La-vomi ul-ashroq fi makorim il-axloq" ("Yaxshi xulqlarda nurlar ziyosi"). Asar Oq qoʻyunli sulolasining asoschisi Hasanbekning iltimosiga koʻra uning oʻgʻli Sulton Xalilga atab yozilgan. Unda axloqiy muammolar ijtimoiy-falsa-fiy nuqtai nazardan tahlil qilinadi. Asarni yozishda muallif Arastu, Aflo-tun, Ibn Miskaveyx, Abu Nasr Forobiy, Ibn Sino va Nasriddin Tusiylarning axloqiy ta’limotlaridan foydalangan. Risola uch qismdan iborat.
Davomi
Muallif birinchi qismda xulqiy tarbiya va axloqiy hislatlarni egallash haqida soʻz yuritib, axloqning asosiy tushunchalari: donolik, adolat, shijoat va iffatga mufassal toʻxtaladi, axloq ilmining maqsad va vazifalarini belgilab beradi. Ikkinchi qism oila va oilaviy hayot masalalariga bagʻishlangan. Unda bolalarni tarbiyalash va kamolga yetkazish, kasb-hunarni egallash, xulq-odob qoidalari, nutq madaniyati va b. yoritiladi. Uchin-chi kiyem ijtimoiy-siyosiy masalalar-ga bagʻishlangan. Unda shahar, ya’ni dav-latda yashovchi xalqlar, davlat boshligʻi va fuqarolarning oʻzaro munosabati, jamiyat haqida fikr-mulohazalar oʻrin egallagan. Risola keyingi davrlarda Yaqin va Oʻrta Sharq mamlakatlarida keng 817tarqaldi. U Eron, Hindiston, Arab mam-lakatlari, Movarounnahr va Xurosonda maktab va madrasalarda asosiy qoʻllan-ma vazifasini oʻtagan.
