Urganch davlat pedagogika instituti

O’zbekistonda psixologiya fanining hozirgi holati va taraqqiyoti.
Ma’lumki, jamiyat va tabiat o’rtasidagi munosabatlarni tadqiqot etishga mo’ljallangan fanlardan bittasi psixologiya xisoblanadi. Psixo­logik bilimlarni ijtimoiy hayotning barcha jabxalarida tatbiq etish ko’lami kengayib borishi uning mas’uliyati va yufug’i ortayotganligidan dalolat beradi. Xuddi shu bonis psixolog mutaxassislarga nisbatan ijti­moiy buyurtmaning ko’payishi ularni hozirgi zamon talabiga javob beradigan darajada tayyorlashni taqozo qilmoqda. Istiqlol sharofati tufay­li ilmiy yondashuvlarga, oldingi metodologik muammolarga xolisona munosabatda bo’lish imkoniyati vujudga keldi.
Davletshin Muxammad Gabdulgalimovich 1923 yilda tugilgan. Toshkent Davlat universitetining psixologiya kafedra mudiri psixologiya fanlari doktori, 1957 yilda «5» va «7» sinf ukuvchilarida texnik kizikishlarini shakllanishi mavzusida, 1971 yil «Ukuvchilarni texnik kobiliyatlar psixologiyasi» mavzusida doktorlik dissertaqiyasini ximoya kilgan. 1968 yildan beri psixologiya kafedrasida mudirlik kilmokda. M.G.Davletshin raxbarligida uning bevosita maslaxatlari yordamida O’zbekistonda 100 dan ortik nomzodlik va doktorlik ishlari ximoya kilgan. O’zbekistonda xar xil muammolar buyicha umumiy, yosh pedagogika, soqial psixologiya buyicha F.S. Ismoilova, D.Z. Zaynobiddinov, Majidov, B. Gappirov, I.Maxmudov, L.K. Saitov, M.I. Musayeva, V.G. Gorobeq, D.D. SHaripov, R.K. SHoxnazarov, J.U. Mavlonov, A. Eshatov, A.V. Majitova, M.I. Sagatov, D, Egamberdiyeva, G. Abdusamatov, K. Sobirov, A. Sindarov va boshkalar yetishib chikdilar. Bundan tashkari xar xil muammolar buyicha 25 ta ish ximoya kilindi. Bulardan nutk psixologiyasi buyicha 7 ta ish: (P.P Zamin, N.N. Nigmatov, A.I. Arjonova, X. Ochilova va boshkalar), xotira psixologiyasi buyicha 4 ta ish: (P.I. Ivanov, M.V. Voxidov, X.M. Gafurova, V.P. Ivanova); dikkat buyicha M.X. Raxmonova; Ta’lim tarbiya buyicha 14 ta ish (Goziyev, Kodirov, Rasulov, Usmonova, Krasnoboyev, Tokareva va boshkalar);
Mexnat psixologiyasi buyicha 4 ta ish (Turgunov, Sotiboldiyev, YEliseev, Xolmatov); SHaxs buyicha 3 ta ish (Gofurov, Saidullayev, SHakovolov); Differenqial psixodiagnostika buyicha 1 ta ish (Madmarov); YUridik psixologiya buyicha 2 ta ish (Ibragimova, Zapryagayev); Sport psixologiya buyicha 3 ta ish (Gapparov, A.Gaynutdinov, R.Gaynutdinov); Neyropsixologiya buyicha 1 ta ish (Bobojonova); psixologiya tarixi buyicha (S.Raximov) soqial psixologiya buyicha 3 ta ish (Karimova, Abdumuminov, Tursunov); va boshka turli psixologiyani bulimlari buyicha kupgina olimlar ish olib borib, Uzbekistonga psixologiya fanini, ya’ni psixologiya tushunchasini olib kirib, tulaligicha ochib berdilar.
Xozirgi kunda O’zbekistonda xam psixologiya tarmoqlari kuchayib unga e’tibor berilmokda. Xozirgi yetishib chikkan barcha olimlarimiz Uzbekistondagi psixologiyani chet mamlakatlar psixologiyasi kabi yukori chukkiga chikishida katta xissa kushib, intilmokdalar. Odamlar ongiga esa milliy psixologiya asosida, ya’ni milliylik ruxida tarbiyalab, ularni ongiga psixologiyani sindirmokdalar. O’zbekistonda psixologiya fanining xozirgi axvoli ilgarigidan ancha rivojlangan. CHunki bu fanni ukitish muassasa tayyorlov kurollar va markazlar ochilib kishilar ongiga yetib bormokda. Bundan tashkari psixologiya tarmoqlari buyicha turli xil muammolarni yechishda asosiy rol uynaydi. Bu fanni rivojlanishida uzbek psixologiyasi, ya’ni B.Kodirov, G.SHoumarov, V.Karimova, M.Voxidov, M.Davletshin, E.Goziyev, R.Sunnatova va boshka olimlarning xissasi katta. Xozirgi kunda psixologiya fani xam o’z tarmoqlarini rivojlantirmokda. Xulosa kilib aytganda psixologiya fanini rivoji odamlar xayotiga ya’ni yashash tarziga o’z ta’sirini ko’rsatmoqda