Urganch davlat universiteti «yengil sanoat texnologiyalari va jihozlari»

Namlikni o‘lchash uslub va vositalari 
Ipning namligini o‘lchash uchun o‘lcham olingan massadagi namlik massasi va quruq 
moddaning massasini o‘lchash imkonini beradigan to‘g‘ridan-to‘g‘ri uslub va namlik bilan 
funksional jihatdan bog‘liq bo‘lgan boshqa fizikaviy kattalikni o‘lchash orqali namlikni 
aniqlaydigan bilvosita uslub yordamida topiladi. 
Paxta tolali ipning namligini ishlab chiqarish laboratoriyalari sharoitida nazorat qilish 
uchun o‘lchashning termogravimetrik usulidan keng foydalaniladi. Mazkur uslubga binoan 
nazorat amalga oshirilishi lozim bo‘lgan ip partiyasidan namuna tanlab olinadi, m
D 
namunaning dastlabki massasi aniqlanadi va doimiy m
Q 
massaga erishguniga qadar 
konditsion yoki quritish apparatida quritiladi. Shundan so‘ng ipning namligi quyidagi formula 
yordamida aniqlanadi: 
W 

m
D 

m
Q 

100% 
m
Q 

---

Mavzu: TTA da notekislikni boshqarish 
- 2 soat 
9- LABORATORIYA 
Paxta tolasining normal namligi tolani pishib etilganlik darajasiga qarab 8-12% 
bo‘ladi. Yigirish korxonasida yarim mahsulot va ipning namligi 3-jadvalda keltirilgan. 
3.13-jadvalda 
“BAKAN TEX” korxonasidagi harorat va nisbiy namlik 
Bo’limlar 
Harorat ˚C 
Nisbiy namlik % 
Belgilangan 
miqdor 
Amalda 
Belgilangan 
miqdor 
Amalda 
TTA 
30 
27-32 
50 
50-51 
Tarash 
33 
29-32 
45 
45-51 
Qayta tarash 
29 
30-32 
50 
45-52 
Piliklash 
32 
29-31 
48 
48-51 
Yigirish* 
32 
31-33 
42 
42-43 
Qayta o’rash 
27 
26-27 
65 
63,5-66,6 
Izoh. * Yigirish bo’limida yuqori sifatli kompakt(compact ring yarn) iplar ishlab 
chiqarish uchun harorat va nisbiy namlik shunday o’rnatilgan. Boshqa turdagi iplar uchun 
harorat 27-30 ˚C va nisbiy namlik 55-65% bo’ladi.