“TASDIQLAYMAN” O’quv ishlari bo’yicha prorektor: __________S.U. Xodjaniyazov
2023-yil “___” _________
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI
ZAMONAVIY ELEKTR ENERGETIKASI FANI BO‘YICHA SILLABUS Kunduzgi bo‘lim uchun
Bilim sohasi:
700 000-Muhandislik, ishlov berish va qurilish sohalari
Ta’lim sohasi:
710 000- Muhandislik ishi
Ta’lim yo‘nalishi (mutaxassisligi) kodi va nomi:
60710700-Elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari ( mashinasozlik )
ModulI FAN SILLABUSI
Texnika fakulteti 60710700-Elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari ( mashinasozlik )ta’lim yo‘nalishi
Fan nomi:
ZAMONAVIY ELEKTR ENERGETIKASI
Fan turi:
Majburiy
Fan kodi:
ZEEB203
Yil:
4
Semestr:
3
Ta’lim shakli:
Kunduzgi
Mashg‘ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar:
90
Ma’ruza
30
Amaliy mashgulotlar
14
Laboratoriya mashg‘ulotlari
—
Seminar
—
Mustaqil ta’lim
46
Kredit mikdori:
3
Baholash shakli:
Imtixon (yozma)
Fan tili:
O‘zbek
Fan maqsadi (FM)
FM1
Fanni o‘qitishdan maqsad - materianing bir ko‘rinishi bo‘lgan elektromagnit maydon va uning har xil qurilmalarida ro‘y beradigan jarayonlar, tahlil usullari, sintez hamda elektr va magnit maydonlarini hisoblashga ko‘nikma va malaka shakllantirish bilan birga kelajakda mutaxassis tayyorlash muammosini echishdir.
Fanni o‘zlashtirish uchun zarur boshlang‘ich bilimlar
1.
Elektr va magnitizm
2.
Elektr mashinalari
3.
Elektr turitma asoslari.
4.
Muqobil energiya manbalari
Ta’lim natijalari (TH)
Bilimlar jihatidan:
TN1
Zamonaviy elektr energetika kursini o‘rganishda talabalar tomonidan olinadigan asosiy bilimlar:Elektrostansiya generatorlari. Sinxron generatorlar konstruksiyasi.Sinxron generatorlarning ishlash prinsipi.
TN2
Talaba elektr zanjirlarini optimal ko‘rsatkichlari va ish rejimlarini to‘g‘ri hisoblash
va diogramma, egri chiziqlarni to‘g‘ri qurish ko‘nikmalariga ega bo‘lishi kerak;
TNZ
Talaba elektr zanjirlarini optimal ko‘rsatkichlari va ish rejimlarini aniqlash,turli
yuklamalar bilan ishlagan xolatdagi o‘tkinchi jarayonlarni hisoblay olish
malakalariga ega bo‘lishi kerak.
TN4
Yuqori kuchlanishli himoya va kommutatsiya qurilmalari.Quvvat elektronikasi. Gidroenergetika va boshqa qayta tiklanuvchi energiya manbalarini bilishi kerak;
Ko‘nikmalar jihatidan:
TN5
Tanlangan mutaxassisligi bo‘yicha o‘z faoliyatida duch keladigan texnologik jarayonlarning borishida zamonaviy elektr energetika aga oid jabhalarini ajrata oladi;
TN6
Talabalarning «Zamonaviy elektr energetikasi» fanini o‘zlashtirishlari uchun o‘qitishning ilg‘or va zamonaviy usullaridan foydalanish, yangi nformatsion-pedagogik texnalogiyalarni tadbiq qilish muhim axamiyatga egadir.
TN7
Transformatorlar.Umumiy ma’lumotlar.. Energetik tizimlarda kuchlanish va
chastotani tartibga solish.Reaktiv quvvat balansi va uning kuchlanish bilan aloqasi.
TN8
GES gidrotexnik inshootlari.Gidroakkumulyasion elektr stansiyalar.Quyosh energiyasi.Shamol energetikasi.Geotermal energetika
Fan mazmuni
№
Mashg‘ulotlar shakli: ma’ruza (M)
3-Semestr.Jami: 30 soat
Ml
“Zamonaviy elektr energetikasi» faniga kirish. Elektr energetikasining qisqacha tarixi. Elektr energetika tizimlari. O‘zbekistonda elektr energetikaning rivojlanishi.
2
M2
Elektrostansiya generatorlari. Sinxron generatorlar konstruksiyasi. Sinxron generatorlarning ishlash prinsipi.Turbogenaratorlar va Gidrogeneratorlar, ularning quvvat bo‘yicha turlari, sovutish usullari. Generatorlarning qo‘zg‘atish tizimlari.Sinxron generatorlar chulg‘amlari izolyasiyasini takomillashtirish. Avtonom tarmoqda ishlovchi generatorlar xarakteristikalari.Generatorlarni o‘zgarmas kuchlanish va chastotaga ega tarmoqlar bilan parallel ishlash uchun ulash. Burchak xarkteristikasi. Generatorlarning cheksiz quvvatga ega tarmoq bilan parallel ishlashda generatorning statik barqarorligi.
2
M3
Yuqori kuchlanishli himoya va kommutatsiya qurilmalari. Quvvat elektronikasi Qurilmalarning maqsadi va tasnifi. Yuqori kuchlaniщli qurilmalarning ishlash shartlari va ularga qo‘yiladigan umumiy talablar. YUqori kuchlanishli o‘chirgichlar.Xavo o‘chirgichlari. Elegazli o‘chirgichlar (SF6 avtomatlari).Moyli o‘chirgichlar (maslyannыe) Elektromagnit o‘chirgichlar.Vakuumli o‘chirgichlar. Ajratgichlar, uzgichlar, qisqa tutashtirgichlar. Tokni cheklovchi va himoya qurilmalari.Quvvat elektronikasi. Elektron kalitlar.Elektr konvertorlari.Elektr energetikasida yuqori quvvatli elektron qurilmalarni qo‘llash.
2
M4
Elektrostansiya va podstansiyalarning elektr sxemalari. Umumiy ma’lumotlar.Elektr uskunalarning taqsimlovchi qurilmalari sxemalariga qo‘yiladigan asosiy talablar.Taqsimlovchi qurilmalar sxemalarining tasnifi.
Generator kuchlanishida qo‘llaniladigan sxemalar.YUqori va o‘rta kuchlanishlarda qo‘llaniladigan sxemalar.Taqsimlovchi qurilmalarning namunaviy sxemalari. Elektr stansiyalar va podstansiyalarning strukturaviy sxemalari.Elektr stansiyalari va podstansiyalarning o‘z ehtiyojlari uchun elektr energiya bilan ta’minlash.
2
M5
Transformatorlar. Transformatorlar.Umumiy ma’lumotlar.Transformatorlarning tuzilishi va ularning ishlash prinsipi.Avtotransformatorlar.Transformator konstruksiyasi.Transformatorlarda izolyasiya.Transformatorlarning foydali ish koeffitsienti va yo‘qotishlar.Transformator turini bildiruvchi shartli belgilar tarkibi.O‘lchov transformatorlari.Transformator muxandisligining hozirgi holati va ravnaqi.
