“Veda” kitobini tashkil etgan bo’limlarning eng qadimiysi Rigvedada hindlarning xudolari bo’lgan parilar to’g’risidagi afsonalar bilan bir qatorda dunyodagi har bir narsa va tabiiy ravishda paydo bo’lgan, degan g’oyalar bor. - “Veda” kitobini tashkil etgan bo’limlarning eng qadimiysi Rigvedada hindlarning xudolari bo’lgan parilar to’g’risidagi afsonalar bilan bir qatorda dunyodagi har bir narsa va tabiiy ravishda paydo bo’lgan, degan g’oyalar bor.
- “Rigveda”dagi dunyo suvdan yaratilgan, degan fikr e’tiborga sazovordir.
- Qadimgi Hindiston dini va falsafasida suvning muqaddaslashtirilishi, uni dunyoni tashkil etgan unsurlardan biri ekanligi asoslangan. Bu haqda “Veda” va “Rigveda”da alohida e’tibor berilganligi bejiz emas, albatta. “Hindlar fikricha, - deyiladi Abu Rayhon Beruniyning “Hindiston” asarida, - “yaratilgan narsalarning oldingisi suvdir: chunki ular “to’zonga aylangan hamma narsa suv bilan birikadi, hamma undagi narsa suv bilan unib chiqadi va hamma jon egasi suv bilan tirik turadi, suv san’at egasi, biron moddadan ma’lum bir narsa ishlatmoqchi bo’lganida unga suv vosita bo’ladi”.
- Abu Rayxon Beruniy. Tanlangan asarlar. II-Jild.- T.:Fan,1965.-77-bet.
“Veda”da borliqning bosh manbai, moddiy ibtidosi deb hisoblangan suv, olov, havo, yorug’lik, tuproq hamda oziq-ovqat, fazo, vaqt haqidagi, shuningdek, olamning tuzilishi va uni boshqaruvchi qonunlar, inson bilimlarining manbalari va turlari, insonning ijtimoiy majburiyatlari kabi qator falsafiy masalalar yoritilgan. - “Veda”da borliqning bosh manbai, moddiy ibtidosi deb hisoblangan suv, olov, havo, yorug’lik, tuproq hamda oziq-ovqat, fazo, vaqt haqidagi, shuningdek, olamning tuzilishi va uni boshqaruvchi qonunlar, inson bilimlarining manbalari va turlari, insonning ijtimoiy majburiyatlari kabi qator falsafiy masalalar yoritilgan.
- Unda ta’kidlanishicha, tana jonning qobig’i bo’lib, jon esa — dunyoviy ruhning bir bo’lagidir. “Veda”lar shu tariqa butun qadimiy Hind falsafasining keyingi taraqqiyoti uchun zamin bo’lib xizmat qilganligi va sharoit yaratib berganligi tufayli alohida ahamiyat va ilmiy qimmatga egadir.
- Milodgacha VIII-VII asrlarda Hindistonda Lokayati (faqat shu lokani tan oluvchi kishilarning qarashlari) falsafiy ta’limoti shakllana boshlaydi. Bu ta’limot asoschisi Brixaspati va uning izdoshlari yerdan boshqa tarzda kastning bo’lishi mumkin emas, degan fikrni olg’a suradilar.
Dostları ilə paylaş: |