O‘lchash vositalarini kalibrlashdan o‘tkazish
QOIDALARI
1-bob. Umumiy qoidalar
1.
Ushbu
Qoidalar
“Metrologiya
to‘g‘risida”gi
O‘zbekiston
Respublikasi
Qonuniga
muvofiq o‘lchash vositalarini kalibrlashni tashkil etish va o‘tkazish
tartibiga qo‘yiladigan talablarni belgilaydi.
2. Ushbu Qoidalarda quyidagi asosiy tushunchalar qo‘llanadi:
ariza beruvchi
— o‘lchash vositalarini kalibrlashdan o‘tkazishdan manfaatdor
bo‘lgan
yuridik yoki jismoniy shaxs;
ijrochi
— belgilangan tartibda akkreditatsiyadan o‘tkazilgan metrologiya xizmatlari;
o‘lchash vositalarini kalibrlash
— ma’lum
sharoitlarda, o‘lchash vositasi
yordamida olingan kattalik qiymati va etalon bilan qayta tiklanadigan tegishli kattalik qiymati
o‘rtasidagi nisbatni aniqlash orqali o‘lchash vositalarining metrologik
tavsiflarini aniqlash
maqsadida amalga oshiriladigan operatsiyalar majmui.
3. Kalibrlash ma’lum sharoitlarda kalibrlanadigan o‘lchash vositalari yordamida olingan
kattalik qiymatlari hamda namunaviy o‘lchash vositalari va etalonlar bilan qayta tiklanadigan
tegishli qiymatlar o‘rtasidagi nisbatni aniqlaydigan operatsiyalar majmuini amalga oshirish
orqali o‘lchash vositalarining metrologik tavsiflarini aniqlash maqsadida o‘tkaziladi.
4. O‘lchash vositalarini kalibrlashda xalqaro birliklar tizimining birliklarigacha bevosita
yoki bilvosita metrologik kuzatiluvchanlikka ega bo‘lgan namunaviy o‘lchash
vositalari
(etalonlar) va yordamchi kalibrlash vositalari qo‘llaniladi.
5. O‘lchash vositalarini kalibrlash davriyligi kalibrlash usullari va tartib-taomillarida
belgilanadi, bunda belgilangan muddat tegishli o‘lchash vositalarining qiyoslashlararo interval
muddatidan oshmasligi kerak.
6. Kalibrlash jarayonida texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi
normativ hujjatlarda
chop etilgan yoxud nufuzli texnik tashkilot yoki tegishli ilmiy maqola yoki jurnallarda bayon
etilgan yoki o‘lchash vositasini ishlab chiqaruvchi tomonidan tavsiya etilgan usullar (keyingi
o‘rinlarda kalibrlash usuli deb ataladi) qo‘llanilishi tavsiya etiladi. Laboratoriya tomonidan sifat
tizimi menejmenti hujjati shaklida ishlab chiqilgan yoki modifikatsiyalangan usullar qo‘llanilishi
mumkin.
Kalibrlashni qanday amalga oshirish haqida yetarlicha va aniq axborotga ega bo‘lgan
kalibrlash usullari, agar bu usullar kalibrlash laboratoriyasining
xodimlari tomonidan ishda
qo‘llanishi mumkin bo‘ladigan tarzda yozilgan bo‘lsa, usulda harakatlar ketma-ketligining
hujjatlashtirilishi yoki qo‘shimcha aniqlashtirilishi zarur bo‘lganda — to‘ldirilmasligi yoki ichki
tartib-taomillar shaklida qayta yozilmasligi kerak.
7. O‘lchash vositalarini kalibrlash, kalibrlash tartib-taomiliga
muvofiq menejment
tizimlarining hujjatlashtirilgan axboroti (keyingi o‘rinlarda kalibrlash tartib-taomili deb ataladi)
shaklida o‘tkaziladi.
Kalibrlash
laboratoriyalari
kalibrlash
usulidagi
harakatlar
ketma-ketligining
hujjatlashtirilishi yoki qo‘shimcha aniqlashtirilish uchun kalibrlash va o‘lchash imkoniyatlaridan
kelib chiqib kalibrlash tartib-taomilini ishlab chiqadi.
8. Akkreditatsiyadan o‘tkazilgan metrologiya xizmati tomonidan bajarilgan o‘lchash
vositalarini kalibrlash natijalaridan o‘lchash vositalarini qiyoslashda foydalanish mumkin.
9. O‘lchash vositalarini kalibrlashni kalibrlash laboratoriyasining akkreditatsiyaning
ma’lum sohasida vakolatli bo‘lgan xodimlari o‘tkazadi.
10. O‘lchash vositalarini kalibrlashdan o‘tkazish ishlari uchun haq tuziladigan
shartnoma shartlariga muvofiq ariza beruvchi tomonidan to‘lanadi.
11. O‘lchash vositalarini kalibrlashdan o‘tkazish
ushbu Qoidalarga
ilovaga
muvofiq
sxema bo‘yicha amalga oshiriladi.
12. O‘lchash vositalarini kalibrlashning har bir keyingi bosqichi avvalgi bosqich
natijalari ijobiy bo‘lganda o‘tkaziladi.