Uzatmalar turlari Tishli g`ildiraklarning konstruksiyasi va elementlari

Uzatmalar turkumlanishi

Reja:

1. 
   Uzatmalar turlari
   
2. 
   Tishli g`ildiraklarning konstruksiyasi va elementlari
   
3. 
   Tishli g`ildirak o`lchamlarining asosiy nisbatlari
   
4. 
   To`g`ri tishli silindrik g`ildiraklar
   
5. 
   To`g`ri tishli konusaviy g`ildiraklar
   
6. 
   Chervyak chizmasini chizish
   
7. 
   Chervyakli g`ildirak chizmasini chizish
   
8. 
   Tishli g`ildirakning ish chizmasini chizish
   
9. 
   Tishli uzatmalarning tasvirlanishi
   
10. 
    Xrapovikli mexanizm ishlamasining tasvirlanishi
    
11. 
    Shlitsali birikmalar (GOST 2.409-74)
    

1. 
   Uzatmalar turlari
   

Aylanma harakatlar bir valdan boshqasiga turli detallar yordamida uzatiladi, bu detallar yig`indisi uzatma deyiladi.

Mashinasozlikda uzatmalarning tasmali, zanjirli, friksion, tishli, chervyakli, reykali va xrapovik mexanizmli turlari qo`llaniladi.
Tasmali uzatma g`ildiraklari (shkivlari) tasma vositasida elastik bog`langan bo`lib, ular aylanma harakatni ishkalanish kuchi yordamida bir shkivdan ikkinchisiga uzatadi (1-shakl).
Zanjirli uzatma yetakchi va yetaklanuvchi yulduzchalardan va ularni qamrab oluvchi zanjirdn iborat (2-shakl).
Friksion uzatma ikki parallel vallar orasida bir-biriga kuch bilan siqiladigan ikkita katoklardan iborat (3-shakl, a). Agar vallarning o`qlari o`zaro kesishadigan bo`lsa, konusaviy friksion katoklar qo`llaniladi (3-shakl, b). Aylanma harakat yetakchi katokdan yetaklanuvchi katokka ishkalanish kuchi yordamida uzatiladi.
Parallel vallar orasidagi tishli uzatmalar tashqi (4-shakl, a) yoki ichki (4-shakl, b) ilashmada bo`lgan silindrik tishli g`ildiraklar vositasida amalga oshiriladi.
Vallarning geometrik o`qlari kesishgan hollarda konus tishli g`ildiraklar qo`llaniladi (4-shakl, v).