Узбекистон республикаси олий ва урта


 Nafas olish jadalligiga ta`sir qiladigan omillar



Yüklə 1,54 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə42/146
tarix22.02.2022
ölçüsü1,54 Mb.
#52945
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   146
don va don mahsulotlarini saqlash texnologiyasi

4.6. Nafas olish jadalligiga ta`sir qiladigan omillar. 

a) Nafas olish jadalligiga namlikning ta`siri. 

Nafas  olish  jadalligiga  namlikning  ta`sirini  kuyidagi  grafik  yordamida 

tasvirlash  mumkin.  Bugdoy  donida  namlikdan  boglik  holda  nafas  olish  jadalligi  va 

nafas olish koeffitsentining o`zgarishi. 

1-SO


2

ning ajralib chikishi; 2-kislorodning yutilishi; 3-Nafas olish koeffitsenti. 

b)  Nafas  olishga  haroratning  ta`siri.  Harorat  kutarilishi  bilan  don  nafas  olish 

jadalligi oshadi. Bu usish temperaturaning ma`lum bir oraligida ruy berib, Vant-Goff 

koidasiga buysunadi. Birok ma`lum temperaturadan sung donning nafas olish jadalli-

gi  zaiflashib birga boshqa hayotiy  funktsiyalar  sekinlashadi, xujayralar  uladi  va don 

nobud bo`ladi. v) Donning nafas olish jadalligiga xavoning ta`siri. 

Don massasiga kirgan xavo har uning tabiatiga va nafas olish jadalligiga ta`sir 

qiladi. Urni almashtirilmay uzok muddatda saqlanyotan donda SO2 yigilib, kislorod 

miqdori kamayib ketadi. 




 

28 


Tekshirishlar  shuni  ko`rsatadiki,  saqlashda  karbonat  angidridning  eng  ko`p 

miqdori  silosning  O`RTA  qismi,  ya`ni  10...15  m  chukurlikdagi  qismida  tuplanar 

ekan. Omborlardan esa bu holat tomdan 1,5-3 m chukurlikda yuzaga keladi. 

Kislorodning etishmasligi va karbonat angidridning ko`pligi fakat namligi katta 

bo`lgan  donlargagina  nobud  kildiruvchi  ta`sir  ko`rsatadi.  Ammo  kuruk  donga  xatto 

kislorodning umuman yukligi va SO2 katta miqdori har uzok vakt ta`sir kilmaydi. Bu 

holat  shu  bilan  tushuntiriladiki,  kuruk  donning  nafas  olish  jadalligi  juda  kichik  va 

uning xujayralarida spirt hosil bulmaydi. 

Saqlashda xavo kiritmay 15...20 S haroratda har xil namlikka ega bo`lgan bug-

doy donining kukarish energiyasining kamayishi. 1-Namlik 11,3%;  

2-14,32%;  

3-16,45%;  

4-19,55%;  

5-22%.  

SHuningdek, donning nafas olish jadalligiga uning pishish holati, hosilni yigib 

olish  sharoiti  va  tashish  jarayoni,  to`liqligi  va  yirikligi,  hamda  botanik  xossalari  har 

ta`sir qiladi. 


Yüklə 1,54 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   146




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin