Va axborot texnologiyalari 10-sinf toshkent – 2021

 
>>> ranglar = [‘ko‘k’, ‘qizil’,‘sariq’]
>>> for i in ranglar:
print(‘Xona rangi: ’, i)
ranglar
o‘zgaruvchisida ro‘yxat 
saqlanadi;
iteratsiyalar soni ro‘yxat elementlari 
soniga teng.
Xona rangi: ko‘k
Xona rangi: qizil
Xona rangi: sariq
Ushbu dastur xona rangini har bir rang 
uchun chiqaradi.
Ro‘yxat elementlari, asosan, sikllar bilan birga ishlatiladi: 
Ro‘yxat uzunligi, eng kichik va eng katta elementini aniqlash uchun standart funksiyalardan 
foydalaniladi.
Funksiyalar Tavsifi
join(list) Ro‘yxat elementlarini birlashtirish.
len(list) Ro‘yxat uzunligi, ya’ni elementlar sonini hisoblaydi.
sorted(list) O‘sish tartibida tartiblangan ro‘yxatni chiqaradi.
sorted(list, Kamayish tartibida tartiblangan ro‘yxatni chiqaradi.
reverse=True)
min(list) Ro‘yxatdagi eng kichik elementni aniqlaydi.
max(list) Ro‘yxatdagi eng katta elementni aniqlaydi.
Ro‘yxatlar ustida amallar bajarish
1. Ikkita ro‘yxatni bir-biriga qo‘shish mumkin, natijada ikkita ro‘yxatdan tarkib topgan yangi 
ro‘yxat hosil bo‘ladi. 

---

114
114
114
114
V BOB. 
WWW-TEXNOLOGIYA VA HTML TILI
2. Ro‘yxatni biror songa ko‘paytirish mumkin, natijada 
takrorlangan ro‘yxat hosil bo‘ladi.
>>> a=[1,2,3]
>>> b=[4,5]
>>> c=a+b
>>> print(c)
a ro‘yxat e’lon qilindi.
b ro‘yxat e’lon qilindi.
a ro‘yxatga b ro‘yxatni 
qo‘shib, c ro‘yxat hosil qilindi.
c ro‘yxat ekranga chiqarildi.
[1, 2, 3, 4, 5]
ESLAB QOLING
Ro‘yxatlar o‘zgartirish, 
ya’ni element qo‘shish va 
o‘chirish hamda ular tartibini 
almashtirish mumkin bo‘lgan 
obyektlar hisoblanadi. Lekin 
shunday obyektlar ham 
borki, ularni yaratgandan 
keyin o‘zgartirib bo‘lmaydi. 
Masalan, kortejlar.
>>> a=[1,2,3]
>>> b=[4,5]
>>> d=b*2
>>> print(d)
a ro‘yxat e’lon qilindi.
b ro‘yxat e’lon qilindi.
b ro‘yxatni 3 ga ko‘paytirib, d 
ro‘yxat hosil qilindi.
d ro‘yxat ekranga chiqarildi.
[4, 5, 4, 5]
3. Ro‘yxat qismini qirqib olish mumkin, natijada qism ro‘yxat hosil bo‘ladi. 
list(start:end:step) – qism ro‘yxat hosil qilish;
list – ro‘yxat nomi;
start – qirqib olinishi kerak bo‘lgan qism ro‘yxat 1-elementining indeks raqami;
end (end kirmaydi) – qirqib olinishi kerak bo‘lgan qism ro‘yxat oxirgi elementining indeks 
raqami;
step – qadamlar soni.
>>> yoshi=[14, 28, 39, 75, 55, 41, 32, 25]
>>> yoshi[2:8:2]
2-element 39 dan boshlab, 
8-element yo‘q. Shu sababli 
oxirigacha 2 qadam bilan qism 
ro‘yxatni qirqib oladi.
[39, 55, 32]
2-element 39 dan boshlab 
4-element 55 gacha (55 kirmaydi) 
bo‘lgan qism ro‘yxat o‘rniga yangi 
[10,20,30] ro‘yxatni qo‘yadi.
>>> yoshi[2:4]=[10,20,30]
>>> print(yoshi)
[14, 28, 10, 20, 30, 55, 41, 32, 25]