Va axborot texnologiyalari 5-sinf toshkent – 2020

7-DARS. 
KOMPYUTERNING QO’SHIMCHA QURILMALARI
4
3
2
1
Skanerlarning ham bir necha turi mavjud:
1. barabanli; 2. planshetli; 3. qo‘l skaneri.
Kompyuterda yaratilgan yoki uning xotirasida saqlangan ma’lumotlarni chop etish
uchun printer va plotterlardan foydalanilsa, aks jarayon, qog‘ozdagi rasm yoki matnlarni
kompyuterga ko‘chirish uchun skaner deb nomlangan qurilmadan foydalaniladi.
2
Printerlarning bir necha turi mavjud: matritsali, lazerli, purkagichli. Shuningdek,
printerlar rangsiz va rangli turlarga bo‘linadi.
1 – Purkagichli rangli;
2 – Lazerli; 3 – Matritsali;
4 – 3 funksiyali (printer, skaner, kseroks).
Kompyuter turli ko‘rinishdagi axborotni qayta ishlovchi qurilma ekanligini avvalgi darslardan
bilib oldik. Demak, kompyuter faqatgina matn, rasm va chizmalarni emas, balki tovushli
axborotni: musiqa, video va filmlarni ham uzatuvchi texnologiya hisoblanadi. Ammo
bunday turdagi axborotni uzatishni ovoz kuchaytirgich, mikrofon yoki quloqchinlarsiz
amalga oshirib bo‘lmaydi.
Ovoz kuchaytirgich, mikrofon, quloqchin, musiqa aksessuarlari, video yoki film
shaklidagi axborot tovushlarini uzatish yoki yozib olish uchun qo‘llaniladi.
DIQQAT
Skaner — qog‘ozdagi matn yoki tasvirni kompyuter xotirasiga kiritadi va qayta
ishlashga xizmat qiladi.
3
1

---

---

30
II BOB. 

KOMPYUTER TEXNOLOGIYALARI
Turli rang barang reklama, gazeta va jurnallar, yer landshafti xaritalari, muhandislik
chizmalari kabilarni oddiy printerda chop etishning imkoniyati yo‘q. Buning uchun maxsus
chop etish uskunalari yaratilgan bo‘lib, ular plotter va grafyasagich deb yuritiladi.
Ular katta hajmdagi rasm va tasvirlarni chop etish qurilmasi hisoblanadi.
3d-printer
Keng formarli printer
Plotter
2
3
1
2 - Ichki modem
3 - USB modem
1 - tashqi modem
Kundalik hayotimizda muhim o‘rin egallagan internet xizmatlarini MODEM deb ataluvchi
qurilmasiz tassavur etish qiyin. Uning asosiy vazifasi uzoq masofada joylashgan kompyuter-
larga ma’lumotlarni tezda telefon tarmoq’i orqali uzatish va qabul qilishdan iborat.
MODEM — Tovushli (analog) signallarni raqamli signallarga va aksincha raqamli
signallarni tovushli signallarga o‘girib beruvchi qurilma.
Modemning ham bir necha turi mavjud:
4 - simsiz, WiFi - modem
Kompyuter qurilmalari universal bo‘lib, ular uchun yangi avlod texnik vosita va dasturlarni
qaytadan yaratishning hojati yo‘q, ular faqat qurilmalarga sozlanadi, xolos. Hozirgi kunda
kompyuterning deyarli 50 dan ziyod qo‘shimcha qurilmalari va vositalari ta’lim, iqtisod, fan,
tibbiyot, avtomobilsozlik, kosmonavtika, robototexnika kabi sohalarda keng va samarali
qo‘llanilib kelmoqda.

---

---

31