Va axborot texnologiyalari 5-sinf toshkent – 2020

II BOB. 
KOMPYUTER TEXNOLOGIYALARI
MONITORNING BIR NECHA TURI MAVJUD:
elektron-nurli
plazmali
suyuq kristalli
sensorli
Uning asosiy vazifasi kompyuterga ma’lumotlarni kiritish va kompyuter bilan muloqot
qilishda vositachilik qilishdan iborat. Foydalanuvchi klaviatura yordamida matn teradi, uni
tahrir qiladi, chizmalar chizish va xilma-xil
operatsiyalarni bajaradi.
Klaviatura, asosan, 6 qatorga o‘rnatilgan
tugmachalardan iborat. Ularning ustiga lotin va kirill alifbosi harflari, raqamlar, turli belgi,
simvol va boshqarish buyruqlari yozilgan.
Tizim bloki keys deb nomlanuvchi maxsus qoplama bilan qoplangan. Agar keysni
olib tashlasak, biz uning ichida joylashgan asosiy plata, protsessor, xotira va boshqa
qurilmalarni ko‘rishimiz mumkin.
TIZIM BLOKI
1
2
4
3
5
6
4-tovush kartasi; 5-operativ xotira; 6-qattiq disk.
1-asosiy plata; 2-mikroprotsessor; 3-videokarta;
KLAVIATURA

---

---

27
6-DARS. 

KOMPYUTER VA UNING TUZILISHI
BUNI BILASIZMI?
Kompyuter ham inson kabi o‘z xotirasi va “miyasi” hisoblangan protsessor qurilmasiga
ega. U ham bir necha vazifani bajara oladi: boshqarish, hisoblash, xotirada saqlash
amallari.
Videokarta
Tugmachalar
Monitor
Tovush kartasi
G‘ildirakcha
Ovoz kuchaytirgichlar
Tizimlar bloki
Kompyuterning miyasi
Sichqoncha
Protsessor
Klaviatura
Asosiy plata
1. Quyidagi so‘zlarni inglizchaga tarjima qiling.
Kompyuterning
nomi
Monitorning
nomi va
ekranning
diagonali
Kompyuter
operativ
xotirasining
hajmi
Qattiq diskning
hajmi
Operatsion
tizimning nomi
Ofis dasturi
versiyasi
2. Shaxsiy yoki yaqinlaringizga tegishli kompyuter haqidagi ma’lumotlardan foydalanib,
jadvalni to‘ldiring.
Uning yordamida kompyuterni boshqarish hamda dasturlar bilan ishlash juda ham qulay.
Sichqoncha harakatining natijasi monitorda kursor ko‘rinishida namoyon bo‘ladi va kursor
sichqoncha harakatini aynan takrorlaydi. Sichqonchada ham 2 ta –
chap va o‘ng tugmachalar mavjud. Ular yordamida foydalanuvchi turli
amallarni bajaradi. Sichqonchaning old qismi o‘rtasidan o‘rin olgan
g‘ildirakcha foydalanuvchiga sahifani yuqoriga yoki pastga siljitishiga
yordam beradi.