103
32-DARS.
SCRATCH DASTURIDA SHAKLLAR YARATISH
103
Informatika fanini o‘rganishda bolalar va o‘smirlar uchun eng qiziqarli mavzulardan biri bu
— “Kompyuter grafikasi”. Bundan avvalgi boblarda sizlar bilan Paint.Net grafik muharririda
rasm va tasvirlar hosil qilish ko‘nikmalariga ega bo‘ldik. Rasm
yaratishda biz dasturning
maxsus uskunalaridan va imkoniyatlaridan foydalandik.
Scratch muhitida yaratilgan grafikli dasturlar natijasi ham uning sahna deb atalgan
maydonida namoyon bo‘ladi. Shu sababli sahna o‘lchamlari va
koordinata tekisligi bilan
tanishamiz.
Scratch muhitida dastur ishga tushirilganda sprayt (ob'yekt) sahna o‘rtasida joylashadi
va koordinata boshi sifatida harakat (0,0) koordinatalardan boshlanadi.
Bunda Dekart
koordinatalar tizimi ishlatiladi va uning o‘lchamlari X o‘qi bo‘yicha -240 dan + 240 bo‘lsa, Y
o‘qi -180 dan +180 gacha bo‘ladi. Agar, rasm chizish jarayonida kursor ekranning boshqa
nuqtasida paydo bo‘lib qolsa unda boshlang‘ich harakatini Go To (Идти) в Х= 0 У=0 buyrug‘i
bilan belgilab qo‘yiladi.
Dasturlash tillarida rasm va tasvirlar
uskunalar yordamida emas, balki kompyuterga kiritilgan
buyruqlar orqali bajariladi. Bunday buyruqlar Scratch dasturi
kutubxonasida ham mavjud
bo‘lib, ular bilan tanishib o‘tamiz.
Sahnada chiziqlar chizish uchun PEN (Pero)
blokidan foydalanamiz. Bu bloklar
buyruqlar panelida bo‘lmasa, ularni qo‘shimcha buyruqlar guruhidan o‘rnatamiz.
Buning uchun dastur oynasining quyi chap burchagi tugmachasini bosamiz.
Ochilgan qo‘shimcha buyruqlar orasidan Pen (pero) bo‘limini tanlab olamiz.
32-dars. SCRATCH DASTURIDA SHAKLLAR
YARATISH
Qarabsizki, bloklar orasida yangi buyruqlar
hosil bo‘ldi.
Scratchda rasm
chizish uchun avval ijrochi
(sprayt) tanlanadi so‘ngra unga skript yoziladi.
Peroni polotnodan(sahna tekisligidan)
tushirish yoki ko‘tarish PenDown va PenUp.
Scratch muhitida turli shakllar chizishga doir
misollar ko‘rib
chiqamiz va yordamga yana
mushukcha Mukini taklif etamiz.
1-mashq. Dasturni ishga tushiramiz va rangli
bloklar panelidan Pen buyruqlar bo‘limini
tanlaymiz. Mushukcha chizishni markazdan
boshlash uchun
blok tanlanadi,
