Vazifalari

Motel tipidagi mehmonxonalarni O‘zbekiston hududida tashkil qilish

masalalari
O‘zbekistonda 2018- yil 1- yanvaridan kuchga kirgan qonunchilikdagi
o‘zgarishlardan keyin O‘zbekistonda mehmonxona jiddiy muammolarga duch keldi.
Eslatib o‘tamiz, O‘zbekistonda xorijiy sayyohlar mehmonxona xizmatlari uchun faqat xorijiy valyutada haq to‘laydi. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning 2016- yil 2- dekabrdagi "O‘zbekiston Respublikasi sayyohlik industriyasini jadal rivojlantirishni ta'minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida" gi farmonida bu haqda so‘z boradi. To‘lovlar dollar, evro, shveytsariya franki, yun va yuan bilan qabul qilinadi.
Mehmonxona biznesida bu erda yana bir muammo yuzaga keldi. Terminallar bilan boshlaylik. Ular har qanday tadbirkorlik subyektiga muhtoj. Axir, chet elliklar ko‘pincha qo‘llarida plastik kartochkalar bor. Ko‘pgina mehmonxonalar AQSh dollarlarini hisoblash terminallari mavjud. Agar ular O‘zbekistonning ko‘plab mehmonlari Visa va Master kartalarini o‘zlarida qo‘llayotganlarini hisobga olsangiz, ularga juda kerak.
Ammo barcha to‘lovlar to‘rt valyutada qabul qilinadi. Agar turist yoki tadbirkor, masalan, Xitoy, RMB-da plastik karta bilan kelgan bo‘lsa, mehmonxona xodimlari qanday qilib yo‘lni topishlari kerak? Terminal yo‘q va pul yuanini so‘rash uchun uzr so‘raymizmi? Shu kabi holatlar Yevropaliklar, yaponiyaliklar bilan o‘zaro hisob-kitob qilishda yuzaga kelishi mumkin. Kechirim so‘rash qiyin emas. Ammo tasvirni yo‘qotish bunga arziydi. Hech kimda janjal yo‘q.
Endi boshqa muammo haqida. Xarajatlarni to‘lashni afzal ko‘rgan ko‘pgina mehmonxona mehmonlari bor. Ish oz miqdorda pul bilan bo‘lsa ham, aslida soxta pul xavfi bilan bog‘liq. Ba'zi saxifali banknotlarni yalang‘och ko‘z bilan osongina tanib olish mumkin, chunki u asl nusxadan ajoyib farq qiladi. Lekin, albatta, faqat maxsus qurilmalardan foydalanish kerakligini aniqlash uchun professional soxta ma'lumotlar bor.
Va ularning mehmonxonalari yo‘q. Bu shuni anglatadiki, o‘zingiz uchun xavf tug‘dirib, chet el valyutasini tegishliligini aniqlab olish kerak. Ushbu asboblar
mavjud, ularning asosiy vazifasi - mablag‘larni tezkor va aniq tekshirish, shuningdek
qimmatli qog‘ozlar massasini noto‘g‘ri, arzon emasligi. Bir vaqtning o‘zida mehmonxonalar uchun beshta valyuta detektori sotib oling, deyman, o‘rta daraja, oson emas. Ammo vaziyatdan chiqib ketishingiz kerak. Qanday qilib? Bu savolga berilgan javobni faqat xo‘jalik yurituvchi subyektlar uchun emas, balki bank muassasalari uchun ham zarur deb hisoblash kerak.
Va yana bir bor to‘lovlar haqida. Prezident Shavkat Mirziyoevning farmoyishiga binoan, O‘zbekiston korxonalari va kompaniyalari xorijlik mutaxassislarni milliy valyutadagi mehmonxonalarda joylashtirish uchun pul to‘lashdi. 1 yanvardan boshlab ular xorijiy valyutada to‘lovlarni amalga oshirishlari shart. Lekin qaerga olish kerak? Misol uchun, Toshkentdagi yirik korxona loyihani amalga oshirish uchun Xitoydan mutaxassislarni jalb qilmoqda. Bank konvertatsiya qilish masalasini hal qiladi, faqat asbob-uskunalar, xizmatlar va ish haqlarini to‘lash uchun. Mehmonxonalarni konvertatsiya qilish uchun esa turar joy taqdim etilmaydi. Kompaniya bepul valyuta hisob raqamiga ega emas. Dollarni qayerdan olish mumkin? Havoda osilgan savol.
O‘zbekiston Respublikasining Turizmni rivojlantirish Davlat qo‘mitasi ishchi komissiya majlislarini o‘tkazadi. Markaziy bank boshqarmalari boshliqlariga taklif etiladi. Biroq, ular konvertatsiya va inkassatsiya bo‘yicha otelchilarning savollariga aniq javob bermaydilar.
Prezident o‘tgan 2017- yilning 2- dekabrida farmon chiqardi. Uning bajarilishi uchun mas'ul bo‘lganlarning ixtiyorida bir oy qoldi. Bu vaqt mobaynida, yangi yilning qariyb ikki haftasi davomida mehmonxonachilarning ishlariga to‘sqinlik qiluvchi masalalarni hal qilish mumkin emas edi. Va qancha vaqt kerak.
Vizalarni bekor qilgan mamlakatlar fuqarolari uchun 50 AQSh dollari miqdorida haq to‘lash kerak, bu O‘zbekistonga kirish uchun asos bo‘ladi, deyiladi qarorda. Turistlarni ushbu rasmiylashtirishni amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan barcha imkoniyatlarni ta'minlash uchun O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi Samarqand, Buxoro, Urganch va Nukus xalqaro aeroportlarida konsullik bo‘limlarini ochadi. Aytmoqchimanki, valyutani siz bilan olib kelish kerak bo‘ladi -
uni O‘zbekistonda sotib olishning imkoni yo‘q va qora bozorda sotib olish ikki yilga
qadar jinoyat ishi bilan tahdid soladi.
O‘zbekiston Respublikasining turizmni rivojlantirish Davlat qo‘mitasi respublikada mehmonxona soliqlarini yig‘ish tartibi to‘g‘risidagi nizom loyihasini muhokama qilish uchun nashr etdi. Agentlik barcha mehmonxona obyektlarini, sayyohlik komplekslarini va bazalarini, dam olish maskanlarini, pansionatlarni, lagerlarni, motellarni, milliy uy-joylarni va boshqa turar-joylarni vaqtinchalik yashash uchun zarur xizmatlarni taqdim etishni taklif etadi. Ushbu miqdor mehmonxonada bo‘lgan har bir kun uchun to‘lanadi. Qizig‘i shundaki, partiyaning vaqtida qolish uchun hatto 2 dollar miqdorida haq olinadi. Chet el fuqarolari emas, balki fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar, shuningdek, mamlakatda doimiy yashash joyi bo‘lmagan o‘zbeklar ham pul to‘lashlari kerak.
To‘lovlar sxemasi sodda bo‘ladi - har bir mehmonxona yoki shunga o‘xshash obyekt bankda maxsus valyuta hisobini ochadi, bu yerda aholidan olingan pul birlashadi. So‘ngra har oyda bir marta ushbu mablag‘ Davlat Turizm qo‘mitasining maxsus hisob raqamiga o‘tkaziladi. To‘plamning maxsus hisob raqamiga vaqtida yoki to‘liq bo‘lmasligi uchun, mehmonxona milliy valyutada penya miqdorini Markaziy bankning to‘lov kunidagi har bir kun uchun kechiktirilgan miqdorning 0,05
% miqdorida, lekin umumiy qarzning 50 foizidan ko‘p bo‘lmagan miqdorida to‘laydi. Ushbu mehmonxona to‘lovi sayyohlik sohasini qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasini to‘ldirish uchun asosiy moliyaviy manbalaridan biri bo‘lishini rejalashtirmoqda. Uning mablag‘larini turizm sohasidagi maqsadli dasturlarni amalga oshirish, infratuzilma obyektlarini yaratish va rivojlantirish, kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlash uchun investitsion loyihalar oldindan loyiha hujjatlarini
tayyorlashga sarflash rejalashtirilmoqda.
Turistik to‘lovlar g‘oyasi yangi emas. Yevropada, boshqa qit'alarda keng tarqalgan. Biroq, sayyohlarga soliq, masalan, Venetsiyada, tarixiy obidalari va go‘zalligini hayratda qoldiradigan odamlarning oqimi tufayli "sho‘ng‘iradigan" narsa. Ikkinchidan, biz davlatda turizmni rivojlantirishga majbur bo‘layotganda. Prezident Shavkat Mirziyoevning turizm sohasiga qo‘yilgan vazifalarni birinchi navbatda hal
qilish kerak bo‘lishi mumkin, shunda faqat rivojlangan davlatlarga teng bo‘lishi
kerak. Axir, endi O‘zbekiston turistik industriyasining raqobatbardoshligini saqlab qolish va turistlarga O‘zbekistonga kelishni istaganlari uchun soliqqa tortilishi kerakligini aytmaslik muhim. Saytga tashrif buyuruvchilarning to‘lovlarni kichik hajmda oshirishi ham mumkin emas. Turli xil daromad darajasiga ega kishilar tarixiy obidalarni hayratda qoldirishlari, O‘zbekistonda davolanish va dam olishlari mumkin. Tayanch iboralar. RMB-da plastik karta, Visa va Master kartalar, Motellar, Transtur,ko‘k chip, mehmonxona imperiyasi, interstatsiya