VERGİ VƏ MÜKƏLLƏFİYYƏTLƏR
Sasanilər dövründə əsas vergi növləri
Xaraq
Torpaq vergisi idi, əkin sahəsinin şəhərə
yaxın və uzaqlığından,
məhsuldarlığından asılı olaraq
məhsulla alınırdı.
Gezit
Can vergisi idi. Bütün vergi verən əhalidən
ildə bir dəfə alınırdı. I Xosrovun
islahatına
əsasən uşaqlar, qadınlar, qocalar, kahinlər, məmurlar can
vergisindən azad edilmişdi.
Ərəb Xilafəti dövründə və IX-XI əsrlərdə əhalidən alınan vergi növləri
Xərac
Torpaq vergisi idi. Əsas vergi növü olub,
məhsulla alınırdı.
Cizyə
Can vergisi idi.
Müsəlman olmayan kişilərdən orduda xidmət etmədiklərinin
müqabilində pulla alınırdı.
Xüms
Müsəlman əhalidən və hərbi qənimətə
görə yeni əldə edilmiş daşına bilən
əmlakdan alınırdı.
Zəkat
(sədəqə)
Maldarlıqdan, ticarət və
sənətkarlıqdan, əkin və meyvə bağlarından alınır,
şikəstlərin, əlacsızların və b. ehtiyac içərisində olan müsəlmanlara sərf
edilirdi.
Fitrə
Varlı şəhərlilərin hər bir yaşlı üzvündən
ramazan ayında bayram günü alınır
və paylanırdı.
Üşr
Torpaqdan istifadəyə görə alınan başlıca
1/10 vergisi idi.
Səlcuqlar dövründə əhalidən alınan vergi növləri
Üşr
Xass və iqta sahiblərindən alınan
torpaq vergisi idi.
Alaf
(ərəbcə “qida”, “yem”), qarovulda
(keşikçi, gözətçi)
duran dəstəni və ya
rəsmi şəxsi təmin etmək üçün alınırdı.