Verska(1 128) 2017 yil p65

ma’nosini tushuntiring.
1. Boshoq tortmasdan bug‘doy Yeb qo‘yibdi qo‘y, – Ey-voy.
(O. To‘xtaliyev) 2. «Voy to‘ymagur, berib yubording-a, o‘z
ko‘nglingda sen ham uloqchisan-da!» ... deb har xil tovushda
baqirishadilar. (Abdulla Qodiriy) 3. – O‘, ma’lumotli ekansiz-
ku! (X. To‘xtaboyev) 4. Men yetim o‘sganman, oh u yetimlik.
Voy bechora jonim, desam arziydi. (G‘afur G‘ulom)
Savol va topshiriqlar
1. His-hayajon undovlarini ayting. Ular ishtirokida gaplar tuzing.
2. Nima uchun bu undovlar his-hayajon undovlari deb ataladi?
260-mashq.
 Uyga vazifa. Uf, oh, voy, iye, o‘hho‘, bay-bay undovlarini
qatnashtirib gaplar yozing. Bular qanday undovlar ekanini ayting.
BUYRUQ-XITOB UNDOVLARI
1-topshiriq. Berilgan gaplardagi undovlarni aniqlang.
1. Hey, menga qara, Gulchehra, – dedi u. (O. Yoqubov) 2. Tss, –
dedi Sayyora barmog‘ini labiga qo‘yib. (O‘. Umarbekov) 3. Chu,
jonivor! (Hamid G‘ulom) 4. Hammasi o‘tkinchi, xo‘sh, nima o‘tmas?
(M. Toirov)
2-topshiriq. Undovlarning kishilarga yoki jonivorlarga qaratil-
ganini aniqlang.
?

---

125
?
3-topshiriq. Hayvon va parrandalarni haydash-chaqirish uchun
ishlatiladigan undovlar qatorini davom ettiring: chu, beh-beh, pish-
pish...
Kishilar diqqatini tortish, jonivorlarni haydash, cha-
qirish va to‘xtatish uchun qo‘llaniladigan undovlar
buyruq-xitob undovlari hisoblanadi.
261-mashq. 
Gaplarni ko‘chiring. Undovlarning tagiga chizing. Ular-
ning ma’nosini tushuntiring.
1. Ey qotil, nega shunday katta azim terakni nobud qilding?
(«El desa Navoiyni» kitobidan) 2. – Hoy, aylanay, o‘g‘rigina
bolam, boshimda shunday musibat turganda ko‘zimga uyqu
keladimi? (G‘afur G‘ulom) 3. Ey Luqmoni Hakim, sening
Dong‘ing tutdi olamni. (Mirmuhsin) 4. Hay usta, – dedi
Ma’suma beka, – shu payt bu chiziqlaringiz kimning qulog‘iga
kiradi! (Mirmuhsin)
♦
♦
♦
♦
♦