Verska(1 128) 2017 yil p65

Savol va topshiriqlar
1. Qanday modal so‘zlar sof modal so‘z hisoblanadi?
2. Vazifadosh modal so‘zlarni ayting.
284-mashq.
 Uyga vazifa. Aftidan, chamasi, ehtimol, shubhasiz, balki
so‘zlarini avval modal ma’noda, so‘ng o‘z ma’nosida qo‘llab gaplar tuzing.
Ularning farqini tushuntiring.
TASDIQ VA INKOR SO‘ZLAR
1-topshiriq. Matndagi ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning ma’nosi va
vazifasi haqida fikr yuriting.
– Siz shu maktabda o‘qiysizmi?
– Ha.
– Sakkizinchi sinfdami?
– Yo‘q, yettinchi sinfda.
– Men ham yettinchi sinfdaman. 50-maktabda o‘qiyman.
– Muzqaymoq yemaymizmi?
– Mayli.
– Yuring, salqinga o‘tamiz.
– Xo‘p.
Ha, xo‘p, mayli singari so‘zlar tasdiq so‘zlar; yo‘q,
mutlaqo singari so‘zlar inkor so‘zlar sanaladi. Bunday
so‘zlar dialogik nutqda -mi so‘roq yuklamasi orqali
ifodalangan so‘roq gaplarning javobi bo‘lib keladi.
♦
♦
♦
♦
♦
285-mashq.
 Nuqtalar o‘rniga berilgan so‘zlardan mosini qo‘yib,
gaplarni ko‘chiring. Bu so‘zlar qanday ma’noni anglatyapti? Mazkur
so‘zlardan sizlar ham foydalanasizmi? Misollar keltiring.
1. Sizlarga uy topib bersam, qiroatxona ochmaysizlarmi? –
..., ochamiz. Lekin kitoblarni qayerdan olamiz? (Habibulla Qo-
!
?

---

135
diriy) 2. Shuni olib keta qol. Sotib bir kuningga yaratarsan,
o‘g‘rigina bolam. – ..., ...-e, buvi, yomon niyat qilmang. Ha-
huv deguncha bu kunlar ham unut bo‘lib ketadi. – Xayr,
o‘g‘rigina bolam, kelib tur. – ..., ona, .... (G‘afur G‘ulom)
3. – Suv beraymi, ota? Chol o‘ziga keldi. – ..., suv ichmayman!
– dedi Me’mor, – buni qara, qizim, meni xayol olibdi, mana
shu tomonda bir katta qasr solingan emish. (Mirmuhsin)
4. ..., otaxon, olmayman. Sizga bu juda zarur buyum. (Said
Ahmad) 5. ..., kechasi allamahalgacha kitob o‘qib, kam uxlagan.
Biz chiqquncha damini olib turar. (Yo‘ldosh Sulaymon)
S o ‘ z l a r: Yo‘q, yo‘q-yo‘q, xo‘p-xo‘p, mayli.