Vii bob. Tashqi siyosatning konstitutsiyaviy asoslari l-§. Tashqi s iy o s a t yuritish davlatn in g muhim va zifa si

---

VII bob. 
Tashqi siyosatning konstitutsiyaviy asoslari
l-§. Tashqi s iy o s a t yuritish davlatn in g muhim va zifa si
H ar qanday davlatning ichki va tashqi funksiyasi mavjud 
bo'lib, bu rnasala k eng ravishda “Davlat va huquq nazariyasi” fa- 
nida o‘rganiladi.
D avlatning tashqi funksiyasi, o'z navbatida, tashqi siyosat 
olib borish zaru ratin i vujudga keltiradi. Ayniqsa, hozirgi “global- 
lashuv” davrida to'g'ri tashqi siyosat olib borish davlatning o'ta 
muhim vazifasi bo'lib qolmoqda.
H ar qanday davlatning tashqi siyosati, mamlakat xavfsizli- 
gini ta ’minlash, xalq farovonligiga erishish, jahon hamjamiyatida 
o'zining m unosib o'rnini topishiga qaratilgandir.
Tashqi siyosat harbiy, iqtisodiy, madaniy aloqalarni vujudga 
keltiradi va m a m la k a t manfaatiga xizmat qiladi.
O 'z bekiston Respublikasi mustaqillikka erishgach, dunyodan 
ajralib em as, dunyodagi barcha mamlakatlar bilan tenglik asosida 
hamkorlik qilish, jahon hamjamiyatida o'z o'rnini topishiga qaratil- 
gan tashqi siyosat olib bormoqda.
O 'z b ek isto n n in g tashqi siyosati o'zaro hurmat, manfaatlar 
m uvozanatiga asoslanadi.
Yuqorida tilga olingan tashqi siyosatning asosiy vazifasi milliy 
xavfsizlikni, fuqarolar xavfsizligini ta ’minlash, mamlakat iqtisodi- 
yotini rivojlantirish uchun jahondagi imkoniyatlardan foydalanish, 
xorijiy m am lak a tla rd a qulay bozorlar topish hisoblanadi.
Bu maqsadda (mudofaa maqsadida) О zbekiston о z Qurolli 
Kuchlarini shakllantirdi. Ularni zamonaviy qurol-yarog lar bilan 
ta’minladi. Bu borada boshqa davlatlar bilan hamkorlikni yo lga qo ydi.
Tashqi siyosat natijasida chet el investitsiyalarining О zbekis- 
tonga kelishi u chun imkoniyat va sharoitlar yaratildi. Ко plab xorij 
davlatlarning korxona va tashkilotlari bilan q o sh m a korxonalar 
tashkil qilindi va bu ish davom etmoqda.
O 'zb ek isto n nin g tashqi siyosati insonparvarlikka asoslangan. 
Uning natijasida mamlakatimiz turli tabiiy ofatlarga uchragan 
davlatlarga iqtisodiy yordam berish ishlarini amalga oshirdi.
119
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

0
‘zbek isto n n in g tashqi siyosatidagi e n g asosiy m a sala qo'shni 
d avlatlar bilan tinch-totuv yash ash , keng ham korlik qilish hisobla­
nadi. Lekin bu 
0
‘zb ekistonning uzoqda joylashgan m am lakatlar 
bilan aloqasiga to ‘sqinlik qilmaydi. Hozirgi kunda O 'z b ek isto n dun- 
y on in g barcha joylarida, Afrika, A merika, Yevropada joylashgan 
davlat bilan o'zaro manfaatdorlikda hamkorlik qilmoqda.
0 ‘zb ek isto n n in g tashqi siyosatini belgilashda, y u ritish d a Oliy 
M ajlis va Prezident tegishli vakolatlarga ega. M asalan : Oliy Maj­
lis K on stitu tsiy anin g 78-m oddasining tegishli bandlariga binoan, 
tashqi siyo satn in g asosiy yo‘nalishlarini belgilaydi h am d a davlat 
s tra te g ik dasturlarini qabul qiladi; xalqaro s h a rtn o m a la rn i ratifi- 
katsiya va denonsatsiya qiladi; P rezid e n tn in g u r u s h e ’lon qilish 
to ‘g ‘risidagi farmonini tasdiqlaydi; Oliy Majlis S enati chet davlat- 
laridagi diplomatik va boshqa vakillarni tayinlaydi va lavozimidan 
ozod qiladi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tashqi siyosat sohasida 
quyidagi vazifa va vakolatlarga ega: 
0
‘zb ekisto n n ing suvereniteti, 
xavfsizligi va hududiy yaxlitligini muhofaza etishga doir choralarni 
ko'radi; xalqaro m u zo k aralar olib boradi, sh a rtn o m a , bitimlarni im- 
zolaydi, ular asosidagi m ajburiyatlarning bajarilishini t a ’minlaydi; 
diplomat va boshqa chet el vakillaridan ishonch yorliqlarini qabul 
qiladi; diplomat va boshqa vakillarni tayinlash uchun S e n a tg a taq- 
dim etadi; tashqi siyosatning e n g m uhim m asalalari yuzasidan 
Oliy M ajlisga m a ’ruza taqdim etadi; tash q aridan hujum yoki tajo- 
vu z bo'lganda yoki mudofaa qilish y uzasidan tu zilg an shartnom a 
majburiyatidan kelib chiqib, zaru rat bo‘lsa, u ru sh holati e ’lon qila­
di. Oliy Majlis va P rezidentning xalq nomidan tashqi aloqalarda 
ishtirok etishini avvalgi boblarda aytib o‘tg a n edik.
Tashqi siyosatda Vazirlar M a h k a m a si ham ishtirok etib, Kons­
titu ts iy a n in g 98-moddasiga asosan, P rezid en tn ing topshirig'iga 
binoan Bosh vazir xalqaro m unosabatlarda Vazirlar M ah k am a si 
n om idan ish ko'radi.
Tashqi davlat siyosatini yo‘lga qo'yish va olib borishda O 'zbe­
kiston Tashqi ishlar vazirligi, Tashqi iqtisodiy aloqalar vazirligi 
m uhim rol 
0
‘y n a y d i1.
1 U la rn in g faoliyati "M a ’muriy huquq” fanida keng o’rganiladi.
120
www.ziyouz.com kutubxonasi

---