Virtuoz Cərrah, Görkəmli Dövlət Və Elm Xadimi

görkəmli dövlət və elm xadimi Mustafa bəyin əziz xatirəsi 

dövlətimiz və xalqımız tərəfindən daima hörmətlə anılır.  

 

 

 

 

1995-ci il oktyabr ayının 14-də Heydər  Əli-

yevin 31 iyul 1995-ci il tarixli sərəncamı ilə Azər-

baycan Dövlət Opera və Balet Teatrında akademik 

Mustafa bəy Topçubaşovun anadan olmasının 100 

illik yubileyi qeyd olunarkən Ümummilli liderimiz 

öz çıxışında demişdir:  “Mustafa bəy Topçubaşo-

vun həyat yolu, yaradıcılığı, onun bizim üçün və 

gələcək nəsillər üçün qoyduğu irs milli sərvətimiz 

və milli iftixarımızdır”.  Bu fikirlərdə  akademik 

M.Topçubaşov  şəxsiyyətinə Azərbaycan dövlətinin 

göstərdiyi böyük ehtiram oz möhtəşəm ifadəsini 

tapmışdır.  

Akademik M.Topçubaşov AMEA-nın ilk təsis-

çilərindən, onun ilk həqiqi üzvlərindən biri olmaqla, 

şərəfli ömrünün 36 ildən artıq bir dövrünü Azər-

baycan Milli Elmlər Akademiyası kimi möhtəşəm 

elm məbədinin inkişafına və  bərqərar olmasına, 62 

ildən çoxunu - cərrahlıq elminin tərəqqisinə, 51 ildən 

çoxunu isə - Azərbaycan Tibb Universitetinin fakültə 

cərrahlığı kafedrasının təşəkkül tapmasına, elmi-

pedaqoji işlərin, tibb elmi və tibb təhsili sistemlərinin, 

bütövlükdə Azərbaycan səhiyyə sisteminin təkmilləş-

məsinə, gənc milli tibb kadrlarının hazırlanmasına, 

onların təkmil mütəxəssis kimi yetişmələrinə  həsr 

edibdir. Səhiyyənin maddi-texniki bazasının möh-

kəmləndirilməsində, tibb təhsilinin tədrisində, müalicə 

və profilaktika sahəsində mühüm islahatların həyata 

keçirilməsində  də görkəmli alim misilsiz xidmətlər 

göstərmişdir. 

Mustafa 

bəy Ağabəy oğlu Topçubaşov 1895-ci il 

avqust ayının 5-də  İrəvan  şəhəri yaxınlığında 

Göykümbət kəndində dünyaya gəlib.  İbtidai və 

gimnaziya təhsilini  İrəvanda başa vurub. Uşaqlıq 

dostu, gələcəyin görkəmli dövlət və elm xadimi Əziz 

Əliyevlə eyni ibtidai məktəbdə, eyni gimnaziyada 

təhsil alıb. O vaxtlar İrəvan ibtidai məktəbi və  

gimnaziyasının təşkilində azərbaycanlı müəllimlərin 

böyük rolu olub.  

1914-cü ildə  İrəvan gimnaziyasını bitirən 

M.Topçubaşov Kiyev Universitetinin tibb fakültə-

sinə daxil olub. 1919-cu ildə  təhsilini müvəffəqiy-

yətlə başa vurduqdan sonra, universitetin kafedra-

larının birində  fəaliyyətini davam etdirmək təklifi 

edilməsinə baxmayaraq, Bakıya qayıdıb.  

O vaxt Azərbaycanda Xalq Cümhuriyyəti ya-

radılmışdı. 1919-cu il sentyabrın 1-də yenicə müs-

təqillik əldə etmiş ölkəmizin paytaxtında Bakı Dövlət 

Universitetinin (BDU) tibb fakültəsi təşkil edilmişdi.  

Ölkənin səhiyyə xidmətində ciddi problemlərin 

mövcudluğu, xüsusən də milli həkim kadrlarına 

böyük ehtiyac olduğu bir vəziyyətdə M.Topçubaşo-

vun  vətənə qayıtması, BDU-nun tibb fakültəsinin 

cərrahiyyə kafedrasında çalışan professor A.Oşmanı 

və universitetin rektoru, görkəmli cərrah-anatom 

professor V.Razumovskini məmnun etmişdi. M.Top-

çubaşovun BDU-nun tibb fakültəsinin cərrahiyyə 

kafedrasında ordinator kimi işə düzəlməsində bu 

alimlərin böyük  rolu  olmuşdu.  Mustafa bəy BDU-

nun tibb fakültəsində cərrahlıq fənnindən dərs deməyə 

---