Вопросы привлечения инвестиций в экономику узбекистана и их роль

Tashqi iqtisodiy faoliyat deganda - O‘zbekiston Respublikasi yuridik va jismoniy 
shaxslarining xorijiy davlatlarning yuridik va jismoniy shaxslari, shuningdek xalqaro tashkilotlar 
bilan o‘zaro foydali iqtisodiy aloqalarni o‘rnatish va rivojlantirishga qaratilgan faoliyati 
tushuniladi. “Tashqi iqtisodiy faoliyat deganda O’zbekiston Respublikasi yuridik va jismoniy 
shaxslarining xorijiy davlatlarning yuridik va jismoniy shaxslari, shuningdek xalqaro tashkilotlar 
bilan o’zaro foydali iqtisodiy aloqalarni o’rnatish va rivojlantirishga qaratilgan faoliyati 
tushuniladi”. [10] O‘zbekiston Respublikasida ro‘yxatga olingan yuridik shaxslar, shuningdek, 
O‘zbekiston Respublikasining hududida doimiy yashash joyiga ega bo‘lgan va yakka tartibdagi 
tadbirkor sifatida ro‘yxatga olingan jismoniy shaxslar tashqi iqtisodiy faoliyat bilan 
shug‘ullanishga haqlidir. 
Tashqi iqtisodiy faoliyatni davlat tomonidan tartibga solish quyidagi yo‘llar bilan amalga 
oshiriladi: 
-tashqi iqtisodiy faoliyatning qonunchilik negizini shakllantirish va takomillashtirish; 
-valyuta bilan tartibga solish; 
-soliq bilan tartibga solish; 
-ta’rif va notarif tartibga solish; 
-O‘zbekiston Respublikasining iqtisodiy manfaatlariga rioya etilishi uchun himoya, 
kompensatsiya va dempingga qarshi choralarni qo‘llash; 
-tashqi savdo faoliyatini amalga oshirish tartibini belgilash, shu jumladan, miqdoriy 
cheklovlar o‘rnatish hamda tovarlarning ayrim turlari eksport va import qilinishi ustidan davlat 
monopoliyasini o‘rnatish; 
-eksport-import operatsiyalarini amalga oshirishda talab qilinadigan hujjatlarning to‘liq 
ro‘yxatini belgilash; 
-o‘z xossa hamda xususiyatlariga ko‘ra yalpi qirg‘in qurolini (yadroviy, kimyoviy, 
bakteriologik (biologik) va zaharlovchi qurol) hamda uni yetkazib berish vositalarini (raketalar 
va yalpi qirg‘in qurolini yetkazib berishga qodir boshqa texnika vositalarini), boshqa turdagi 
qurol-yarog‘ hamda harbiy texnikani yaratishda muhim hissa qo‘shishi mumkin bo‘lgan, eksport 
nazorati obyektlari ro‘yxatlarida ko‘rsatilgan tovarlar, asbob-uskunalar, ilmiy-texnika axboroti, 
ishlar va xizmatlar, intellektual faoliyat natijalariga nisbatan eksport nazoratini o‘rnatish; 
-olib kiriladigan va olib chiqiladigan tovarlarni sertifikatlash; 
-texnikaviy, farmakologiya, sanitariya, veterinariya, veterinariya-sanitariya, fitosanitariya, 
ekologiya standartlari, talablari, qoidalari va normalarini belgilash; 
tashqi iqtisodiy faoliyat subyektlari uchun preferensiya va imtiyozlar berish. [10] 
Tashqi iqtisodiy faoliyatni davlat tomonidan tartibga solish qonun hujjatlariga muvofiq 
boshqacha usullarda ham amalga oshirilishi mumkin. 
Tashqi iqtisodiy faoliyatni davlat tomonidan boshqarish uni moliyaviy, valyuta, kredit, 
bojxona tarif va tarifdan tashqari tartibga solish, eksport nazoratini ta‘minlashni, tovarlarni olib 
kirish va olib ketish munosabati bilan sertifikatsiyalash sohasidagi siyosatini belgilab olishdan 
iborat. Bunday boshqarishning barcha yo‘nalishlari amaldagi qonunchilikka asoslanadi. 

---

42 
Davlatning eng muhim vazifalaridan biri tashqi iqtisodiy faoliyat va u asosida tashqi iqtisodiy 
siyosatning boshqa mamlakatlar bilan hamkorlik qiladigan qoidasini ishlab chiqishdir. Davlat 
tomonidan boshqarish (tartibga solish) ning maqsadi-barcha darajadagi, foydali tashqi iqtisodiy 
faoliyatni ta‘minlovchi huquqiy iqtisodiy va tashkiliy sharoitlarni yaratishdir. Bu bosqichda 
eksportni rivojlantirish davlat dasturida belgilangan strategik maqsadni amalga oshirish uchun 
sharoit yaratish zarur: eksport qilinadigan mahsulot sifatini yaratish, eksportning tovar va 
geografik strukturasini takomillashtirish kerak. Xalqaro amaliyotga ko‘ra, O‘zbekiston o‘z 
strategik maqsadlarga erishishiga yordam beradigan tashqi savdo sohasidagi masalalarni 
yechishi zarur.
Bunda, birinchidan, Respublikaning Umumjahon Savdo Tashkilotiga kirishi to‘g‘risida 
boradi, ya‘ni O‘zbekistonning har qanday mamlakat bilan ikki tomonlama tashqi savdo siyosati 
borasida UST tizimlarida savdo bahslarini ko‘rib chiqish imkoniyatlari, O‘zbekiston tovarlariga 
miqdoriy cheklashlar kiritish jarayonini murakkablashtirish, qarshi talablarni kelishish va boshqa 
ko‘plab imkoniyatlarni beruvchi ko‘p tomonlama siyosatga aylandi.