Şakir Musayev

Cinayət mühakimə icraatının  

məhkəmə-tibbi təminatı  

 

299

mənbələri kimi göstərməklə yanaşı, istintaqı aparan şəxs, müstəntiq, 

prokuror üçün onların  əvvəlcədən qəbul olunmuş gücə malik 

olmadığını göstərir. Məhkəmə, prokuror sübutları öz daxili 

inamlarına görə qiymətləndirir və bu zaman onlar qanun və 

vicdanlarını  rəhbər tutaraq cinayət işində olan sübutlar yığımına 

əsaslanırlar. Sübutların qiymətləndirilməsində bir şübhəsiz əsas var – 

sübutların qanuni alınıb tərtib olunması. Lakin burada da onların 

məntiqi formaları, sübutların mütləq və ya güman olunan faktlarla 

göstərilməsini nəzərə almaq lazımdır.  

Qanunvericilik şəxsiyyətin müəyyən olunması üçün ekspertizanın 

keçirilməsini mütləq nəzərdə tutmur. CPM-nə görə  zərərçəkmişin, 

şübhəli və təqsirləndirilən şəxsin yaşının təyini üçün ekspertiza onun 

yaşını göstərən sənədlərin olmaması  və ya şübhəli olması zamanı 

keçirilə bilər. Qalan hallarda insanın və ya naməlum meyitin 

şəxsiyyətinin təyin olunması qanunda nəzərdə tutulan üsullarla icra 

oluna bilər. Onlardan biri də tanınmaya təqdim etmədir. Prosessual 

qanunvericilik tanınmaya təqdim etmədə xüsusi biliklərdən istifadə 

olunma mümkünlüyünün barəsində tam məlumat vermir. Belə ki, 

müstəntiq, prokuror və  məhkəmənin iştirakı ilə ekspertə  hər bir 

istintaq hərəkətində  iştirak etmək hüququ verdiyi halda, tanınmaya 

təqdim etmə kimi istintaq hərəkətində ekspertin və ya mütəxəssisin 

iştirakı barədə heç nə deyilmir. Meyitlərin tanınmasında məhkəmə 

tibb ekspertlərin iştirakı böyük əhəmiyyət kəsb edir. Lakin xüsusi 

ədəbiyyatlarda, normativ sənədlərdə  məhkəmə  həkiminin tanınmada 

iştirakının prinsipi və  işinin məzmunu, onun müstəntiq və digər 

əməliyyat işçiləri ilə qarşılıqlı  əlaqəsi lazımi səviyyədə  əks 

etdirilməmişdir. Bu səbəbdən də müstəntiq  şəxsiyyətin təyin 

olunması ilə bağlı  məhkəmə  təbabəti sahəsi mütəxəssisinin ona 

edəcəyi kömək, onun hansı hallarda iştirakının vacib olması  və ya 

hansı hallarda çox da vacib olmaması barəsində tam məlumatlı 

olmur. Son illərdə məhkəmə təbabəti sahəsində mütəxəssislərin həlak 

olmuşların və xüsusən kütləvi insan ölümü zamanı həlak olmuşların 

tanınmasında işlərinin təşkili barədə məsələlər işlənməyə başlamışdır. 

Məsələni tənzim edən normativ sənədlərin olmaması o demək deyil 

ki, məhkəmə  təbabəti sahəsində mütəxəssis naməlum meyitlərin 

---