Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil

Çayların su ehtiyatı və istifadəsi. Azərbaycan 
Respublikasının  çaylarının  çoxillik  orta  su  ehtiyatı 
10,3  mlrd.  m
3
-dir.  Bu,  respublika  ərazisinə  qonşu 
dövlətlərdən daxil olan su ehtiyatı (20,6 mlrd. kub m) 
ilə 
birlikdə 
30,9 
mlrd.kub 
m 
təşkil 
edir. 
Respublikanın  hər  kvadrat  km  ərazisinə  90  min  m
3
 
ehtiyatı düşür. Adambaşına orta hesabla düşən suyun 
miqdarı  gün ərzində 2010-cu ildə 95,7 litr , 2011-ci 
ildə  68,3litr  ,  o  cümlədən    şəhər  yerlərində  müvafiq 
olaraq  164,9 və  117,1    və  kənd  yerlərində 17,5 və 
13,2  litr  olmuşdur.  Su  ehtiyatının  böyük  hissəsi  Kür 
çayı hövzəsinin payına düşür. Çayların su ehtiyatının 
il  ərzində  və  ərazi  üzrə  qeyri-bərabər  paylanması 

---

104 
 
ondan istifadəni xeyli çətinləşdirir və ilbəil artmaqda 
olan su tələbatını ödəyə bilmir. Bu vəziyyət çayların 
axımını tənzimləməyi tələb edir. 
          Hazırda respublikada hər birinin həcmi 1 mln. 
m3-dən  artıq  olan  60-dan  çox  su  anbarlarında  21 
mlrd. 
 
 
-ə qədər su toplanmışdır. Bu sulardan təsər-
rüfatın  müxtəlif  sahələrində  (suvarma,  su  təchizatı, 
sənaye, balıqçılıq və s.) istifadə edilir. Suya tələbatın 
ödənilməsində  Orta  Kür  su  anbarları  kaskadının 
yaradılması diqqəti cəlb edir. Müasir dövrdə məhdud 
olan su ehtiyatlarının təmizliyini qorumaq və onların 
sənaye  və  kommunal  məişət  tullantıları  ilə  çirklən-
dirilməsinə qarşı mübarizə məqsədi ilə ciddi tədbirlər 
görülür. 
Kanallar.  Azərbaycan  Respublikasındakı  ka-
nallardan,  əsasən,  suvarma  məqsədi  üçün  istifadə 
edilir.  Suvarma  kanallarının  ümumi  uzunluğu 
47058,8  km-dir.  Bunun  8580,3  km-i  təsərrüfatlara-
rası,  38478,5  km-i  təsərrüfatlardaxili  kanallardır.  İl 
ərzində  suvarma  mənbələrindən  kanallar  vasitəsilə 
suvarma  məqsədi  üçün  11  mlrd.  m3-ə  qədər  su  gö-
türülür.  Respublikada  suvarılan  torpaqların  ümumi 
sahəsi 1,4 mln. ha-dır .