Dərslik II cild Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

4.1.3. Kuttablarda təhsil
Cami və məscidlərdən kənarda müxtəlif yerlərdə, məhəl­lə­lər­də xüsusi tədris, təlim yerləri yaradırdı ki, bunlara “Kuttab” de­yi­lir­di.

“Kuttab” ərəbcə “Yazı öyrətmək” mənasını verir.

Kuttablar məsciddən kənarda yaradılsa da yenə də məscid və camilərdə ibadətlə bərabər təlim işi də aparılırdı. Məscid və cami­lə­rin daha təmiz və səliqəli saxlanılması məqsədilə kiçik uşaqların da­ha çox cami və məscidlərdən kənar kuttablarda və ya islam bö­yüklərinin təşkil etdiyi məktəblərdə təhsil almaları təşkil olunurdu.

Kuttablarda bugünkü müasir təlim sisteminin izləri çox aydın görünürdü. Kuttablarda dərs deyənlərə, öyrədənlərə “Müəllim” de­yi­lirdi ki, bu da ərəb sözü olub “Öyrədən”, “Tədris edən” mə­na­larını verir. Kuttablarda ilk dəfə olaraq yazı lövhəsindən və silgidən istifadə edilmişdir. Kuttablarda adətən bir müəllim işləyirdi. Bəzən yüksək səviyyəli tələbələr üçün ikinci müəllim də dəvət olunurdu. Burada müəllimlərə əmək haqqı da verilirdi. Beləliklə müəllimlik bir peşə kimi formalaşırdı. Kuttablarda hər bir dərs arası öyrənən­lərə fasilələr verilirdi. Kuttablarda 18 yaşına qədər oxumaq olardı. Bu məktəblərdə oğlan və qızlar 7 yaşına qədər bir yerdə təhsil ala bilərdilər. 7 yaşından sonra qızlar məktəbdən çıxarılıb ev işləri ilə məş­ğul olurdular. Varlı adamlar evə müəllim çağıraraq qızlarına ya­zı, oxu və Quran dərsləri öyrədirdilər. Azərbaycanın müxtəlif yer­lə­r­ində VIII-IX əsrlərdə Xorasanda, Həmədanda, Bərdədə, Nax­çıvanda kuttablar, məktəblər fəaliyyət göstərmişdir.