Mehdiyeva səADƏt faziL qızı “Abşeron yarımadasında sənaye tullantıları ilə çirklənmiş torpaqların ekoloji vəziyyəti və onların yaxşılaşdırılması

Şəkil 3. Abşeron yarımadası torpaqlarında radioaktiv elementlərin miqdarı: 

1 – suvarılan şorakətvari boz-qonur; 2 - şorakətvari boz-qonur; 3 – zəif inkişaf etmiş boz-qonur; 

4 – tam inkişaf etməmiş boz-qonur; 5 – bataqlaşmış boz-qonur; 6 - texnogen torpaqlar. 

 

Mövcud  ədəbiyyat  və  statistik  məlumatlara  əsasən  Abşeron  yarımadası 

Respublikamızın  ən  çox  antropogen  təsirlərə  məruz  qalmış  bölgəsidir.  Belə  ki, 

Abşeron  yarımadasının  torpaq  örtüyünün  müasir  ekoloji  vəziyyəti  haqqında  ən  son 

məlumatların  təhlili  əsasında  demək  olar  ki,  ərazinin  təqribən  25  min  hektarı  neftlə 

çirklənmiş və texnogen pozulmuş torpaqların payına düşür. (Cədvəl 2.4., 2.5) 

Ə.T.Talıbovun  “Ətraf  mühitin  çirklənmə  mənbələri  xəritəsi,  “Sənaye 

tullantıları  ilə  çirklənmiş  torpaqların  xəritəsi”,  “Landşaft-ekoloji  xəritə”,  ”Ekoloji 

şəraitin  qiymətləndirmə  xəritəsi”  və  statistik  məlumatlar,  ədəbiyyat  və  fond 

materiallarının, digər tədqiqatçıların elmi  nəticələri əsasında müəyyən edilmişdir ki, 

bitumlaşmış  torpaqlar  –  7700  ha,  mazutlaşmış  torpaqlar  –  5600  ha,  daş  karxanaları 

altında  -  2500  ha,  qum  karxanaları  altında  -  1800  ha,  turşu-qələvi  tullantıları  ilə 

çirklənmiş  torpaqlar  -  800  ha,  şlaklarla  çirklənmiş  torpaqlar  –  200  ha  və  zibilliklər 

900 ha ərazini tutur. Toplanmış ədəbiyyat, fond materialları, statistik göstəricilər bir 

daha  təsdiq  edir  ki,  Abşeron  yarımadasının  müasir  ekoloji  vəziyyəti  böhranlı 

xarakterə malikdir [30]. (Şəkil 4.)