Məmmədov N. R.,Aslanov Z. Y.,Seydəliyev İ. M.,Hacızalov M. N.,Dadaşova K. S

zləmə  fəaliyyətli  ARÇ.  Belə  qurğuda  (şək.  6.10) 

giriş  kəmiyyətinin  çevirmənin  nəticəsinə  mütənasib 

qiymətlərlə fasiləsiz kompensasiyası həyata keçirilir.  

İ

zləmə rejimi müqayisə qurğusunun MQ və rəqəmsal-

analoq çeviricisinin RAÇ tətbiqi ilə əldə edilir. MQ 

x

k

U

U <

 

(

x

k

U

U >

) bərabərsizliyinə 

1

1

=

y

 və 

0

2

=

y

 (

0

1

=

y

,

1

2

=

y

) 

çıxış siqnalları kombinasiyası ilə, 

x

k

U

U =

 bərabərliyinə isə 

216 

 

0

2

1

=

= y

y

  siqnalları  ilə  reaksiya  verir  (0,  1  məntiqi 

səviyyələrdir).  

 

Şə

k. 6.10. İzləmə fəaliyyətli ARÇ 

 

RAÇ  reversiv  təkrarsayma  qurğusu  RTQ  ilə  idarə 

olunur. RAÇ-nin girişində kodun böyük qiymətinə çıxışında 

kvantlama səviyyəsinin 

k

U

 

böyük qiyməti uyğun gəlir. RTQ 

iki hesablama  girişinə malikdir: cəmləmə C və çıxma Ç. C 

girişinə  impulsun  təsiri  RTQ-in  çıxış  kodu  ilə  ifadə  edilən 

ə

dədin  1  qədər  artmasına  səbəb  olur,  Ç  girişinə  təsir  isə 

kodun  qiymətini  1  qədər  azaldır.  Təsəvvür  edək  ki,  qida 

mənbəyi  qoşulduqdan  sonra  giriş  və  kompensasiyaedici 

kəmiyyətlərin  nisbəti 

x

k

U

U >

   

(

x

U

  -  sabit  kəmiyyətdir) 

bərabərsizliyini ödəyir. Bu halda MQ qurğusu 

1

2

=

y

 siqnalı 

ilə A2 açarını açır (

0

1

=

y

siqnalı A1 açarını bağlı saxlayır ). 

İ

G-dən  impulslar  RTQ-nin  çıxma  girişinə  daxil  olmağa 

başlayır.  Onların  hər  biri 

k

U

-nın 

U

∆

  kvantı  qədər 

azalmasına səbəb olacaqdır. Çıxma prosesi 

x

k

U

U <

olduqda 

başa 

çatacaq 

(

x

k

U

U =

hadisəsinin 

ehtimalı 

sıfıra 

bərabərdir).  Bu  anda  MQ 

1

1

=

y

  və

0

2

=

y

  siqnalları  ilə 

impulsların  İG-dən  A2  açarı  vasitəsilə  keçməsini  qadağan 

etməkdir və onların RTQ-in C girişinə daxil olmasına icazə 

verəcəkdir. 

İ

G-dən 

impuls 

(

)

x

k

k

U

U

U

U

>

∆

+

=

+1

 

kvantlama  səviyyəsinə  keçidə  səbəb  olacaq,  o  da  öz 

növbəsində səviyyəni 

(

)

x

k

k

U

U

U

U

<

∆

−

=

+1

 dəyişəcək və s. 

Beləliklə, 

x

U

  sabit  kəmiyyətinə  iki  yanaşı  növbəli  dəyişən 

217 

 

kompensasiya  səviyyələri 

k

U

  və 

1

+

k

U

  uyğun  gəlir. 

Çevirmənin  nəticəsinin  birqiymətli  olmaması 

h

U

∆

 

işədüşmə 

hədli 

(qeyri-həssaslıq 

zonası) 

müqayisə 

qurğusunun  tətbiqi  ilə  aradan  qaldırılır.  Bu  halda  MQ-nin 

çıxış 

siqnalları 

h

k

x

h

k

U

U

U

U

U

∆

+

<

<

∆

−

 

olduqda

0

2

1

=

= y

y

olur. 

2

U

U

h

∆

=

∆

  qiyməti  göstərilən 

birqiymətli  olmama  halını  istisna  edir  və  histerezisdən 

xətalara  səbəb  olmur.  Adətən  histerezisdən  cüzi  xətaya  yol 

verilir  və  həddin  qiyməti 

(

)

U

U

h

∆

−

=

∆

6

,

0

5

,

0

seçilir. 

Çevirmənin  birqiymətli  olmamasının  nəticəyə  təsirini 

azaltmaq  üçün  digər  üsul  çıxış  kodunun  qiymətləri  üçün 

rəqəmsal  süzgəcin  tətbiqidir.  Lakin  bu  üsul  dinamik  xətanı 

artırır. 

İ

zləmə  fəaliyyətli  ARÇ-də  çevirmənin  nəticələrinin 

təzələnməsi 

periodu 

ancaq 

İ

G-nin 

impulslarının 

periodundan  asılıdır.  Bu  xassə  tsiklik  işləyn  ARÇ  ilə 

müqayisədə  dəyişən  kəmiyyətin  işlənməsi  zamanı  üstünlük 

təşkil  edir,  belə  ki,  onun  dəyişmələrinin  xarakteri  haqqında 

daha  tam  informasiya  göndərir.  Giriş  təsirinin  maksimal 

dəyişməsi hər iki qurğu üçün 

T

U

∆

 nisbətini aşmamalıdır. 

Çeviricinin  statik  xətası  da  tsiklik  işləyən  ARÇ-də 

olan ilə eyni tərkib hissələrinə malikdir.  

Zamanimpuls  çeviriciləri.  Bu  qurğularda  giriş 

kəmiyyəti 

x

U

  zamana  görə  xətti  dəyişən  kompensasiya 

kəmiyyəti ilə 

( )

kt

t

U

k

=

 müqayisə olunur, burada 

k

 - sabit 

ə

msaldır.  Müqayisə  prosesinin  davametməsi  (müqayisə 

intervalı) 

k

U

t

x

x

=

 xronometrə (zaman intervallarını ölçənə) 

analoji qovşaqla qiymətləndirilir (şəkil 6.11).  

218 

 

Xətti  dəyişən  gərginlik 

( )

t

U

k

  nümunə  sabit 

kəmiyyətin 

0

U

 inteqrallanması ilə formalaşır. 

( )

t

U

k

-nin iki 

variantda  formalaşması  mümkündür  (inteqrallanmanın 

sərhəd  şərtlərinin  verilmə  üsulları  ilə  fərqləndirilir): 

başalnğıc şərti 

( )

0

0 =

k

U

, son şərt 

( )

x

k

x

t

U

U =

; başlanğıc və 

son şərtlər müvafiq olaraq 

( )

x

k

U

U

=

0

 və 

( )

0

=

x

k

t

U

.  

 

Şə

k. 6.11. Zaman impuls çeviricilərində analoq qovşaqlarının 

 birinci (a) və ikinci (b) variantlarının sxemləri 

 

Birinci  variantda  (şək.  6.11,a) 

x

t

  intervalı  

( )

x

k

U

t

U

t

U

=

−

=

τ

0

0

  tənliyinin  həllidir,  burada 

τ

  -

inteqrallama  sabitidir.  İkinci  variant  üçün  (şəkil  6.11,b) 

x

t

 

intervalı  

( )

0

0

=

−

=

τ

t

U

U

t

U

x

k

 tənliyinin həllidir, burada 

0

U

 

kəmiyyəti əks işarə ilə götürülür.  

Çeviricilər  işinə  görə  oxşardır.  Start-impulsun 

verilməsi ilə inteqratorun İn başlanğıc şərtlərinin qoyulması 

qurtarır  və  nümunə  kəmiyyətin 

0

U

  (ikinci  variant  üçün   

0

U

−

)  inteqrallanması  prosesi  başlanır.  İnteqratorun  çıxış 

kəmiyyəti  vasitəsi  ilə  müqayisə  qurğusunun  MQ  ikinci 

girişinə  verilən  kəmiyyətlə  bərabərlik  alındıqda  sonuncu 

219 

 

Stop-impuls  hasil  edir.  İki  impuls  arasında  zaman  intervalı 

giriş kəmiyyətinə mütənasibdir.  

Analoq-rəqəmsal çevirməsinin son nəticəsi: 

0

0

0

T

U

U

T

t

N

x

x

x

τ

=

=

, 

burada 

0

T

 - kvantlayan impulsların periodudur. Çevirmənin 

metodik xətası kvantlayan impulsların periodunun uzunluğu 

ilə  təyin  edilir.  Aləti  xətaların  tərkib  hissələrinin 

ə

mələgəlmə səbəbləri: parametrlərin 

τ

0

0

T

U

hasilinin nominal 

qiymətdən  meyillənməsi;  inteqratorun  başlanğıc  şərtlərinin 

qoyulması;  müqayisə  qurğusunun  işləmə  həddinin  olması, 

həddin  sərhədlərinin  sinfaz  giriş  siqnalının  qiymətindən 

(giriş  təsirlərinin  yarımcəmindən)  asılılığı.  Sinfaz  siqnalın 

nəticəyə təsiri çeviricinin ikinci variantında yoxdur.  

   

 

6.5.2. Dinamik kompensasiyalı analoq-rəqəmsal 

çeviriciləri 

 

Belə  qurğularda  çevirmə  işarəcə  əks  məlum  və 

naməlum 

kəmiyyətlərin 

kombinasiyalarının 

növbəli 

təsirlərinə  ətalətli  bəndin  reaksiya  parametrlərini  müqayisə 

etmək yolu ilə həyata keçirilir. Ətalətli bənd kimi, bir qayda 

olaraq,  çevirmənin  xəttiliyini  təmin  etmək  üçün  inteqrator 

tətbiq  olunur.  Müqayisə  parametrləri  amplitudlar,  zaman 

intervalları, tezliklər, ehtimallar və s.-dir.  

  Birqat  dinamik  kompensasiyalı  ARÇ.  Bu 

qurğularda giriş kəmiyyəti 

x

U

 inteqrallamaq yolu ilə birinci 

mərhələnin sabit zaman intervalı 

0

1

t

t

t

s

−

=

 ərzində 

(

)

s

or

t

x

s

s

t

U

dt

U

t

t

U

s

τ

τ

1

1

0

=

=

=

∫

 

220 

 

qiymətinə  çevrilir,  burada 

τ

  -inteqrallama  sabiti  (şəkil 

6.12,a); 

or

U

-gərginliyin orta qiymətidir.  

  Bu  qiymət  ikinci  mərhələdə  dayaq  kəmiyyətinin 

0

U

−

  inteqrallanması  üçün  başlanğıc  şərt  kimi  qəbul  edilir. 

İ

kinci  mərhələ

1

t

  zaman  anında  başlayır, 

2

t

  zaman  anında 

sıfır qiymətinə çatmaqla da qurtarır. İnterval 

1

2

t

t

t

x

−

=

 giriş 

kəmiyyətinin 

x

U

 orta qiymətinə mütənasib olur:  

(

)

0

0

2

=

−

=

=

τ

τ

x

s

or

s

t

U

t

U

t

t

U

; 

s

or

x

t

U

U

t

0

=

. 

Ə

sas  yerinə  yetirilən  əməliyyata  görə  belə  çeviricilər 

inteqrallayan 

adlandırılır.  

 

 

a 

 

 

b 

Şə

k. 6.12. İnteqratorun çıxış siqnalının diaqramı (a) və birqat dinamik 

kompensasiyalı ARÇ-nin sxemi (b) 

221 

 

Çeviricinin  struktur  sxemi  şək.  6.12,b-də  verilmişdir. 

İ

lkin  halda  verilmiş  uzunluqlu  interval  formalaşdırıcısı  

(VUİF)  Tg1  və  Tg2  triggerləri  üçün  idarəetmə  siqnalları 

hasil etmir, onların çıxış siqnalları isə A, A1, A2 açarlarını 

bağlı  saxlayır.  Açar  A  stabil  tezlikli  impulslar 

generatorundan  STİG  təkrarsayma  qurğusuna  TQ  siqnal 

buraxmır. Analoq açarları A1 və A2 inteqratorun İn girişinə  

x

U

  və 

0

U

  kəmiyyətlərini  buraxmır.  Tg1  və  Tg2 

triggerlərinin  siqnallarının  məntiqi  cəmini  müəyyənləşdirən 

VƏ  YA  elementinin  siqnalına  görə  inteqratora  İn  sıfır 

başlanğıc şərtlər daxil edilir. Onun çıxış kəmiyyəti 

( )

t

U

s

 bu 

zaman  0-a  bərabər  olur.  Giriş  təsirlərinin  bərabərliyinə 

uyğun  müqayisə  qurğusunun  MQ  çıxış  siqnalı  Tg2 

triggerinin ilkin vəziyyətini təsdiq edir.  

  Çevirmə  tsikli  İşəsalma  əmri  ilə  başlayır.  Verilmiş 

uzunluqlu  interval  formalaşdırıcısı  VUİF 

0

t

  zaman  anında 

impuls  siqnalı  ilə  təkrarsayma  qurğusunu  TQ  başlanğıc 

vəziyyətə  qaytarır  (bu  zaman  qabaqkı  çevirmənin  nəticəsi 

atılır),  Tg1  triggerinin  çıxışında  A1  açarını  açan  siqnal 

qoyur  və  işçi  rejimə  keçən  inteqratora  İn  başalnğıc 

şə

rtlərinin daxil edilməsini VƏ YA elementi ilə kəsir. 

( )

t

U

s

 

çıxış  qiyməti  artmağa  başlayır: 

( )

dt

U

t

U

t

x

s

∫

=

0

1

τ

.  Müqayisə 

qurğusunun MQ  girişlərindəki təsirlərin bərabərliyi pozulur 

və  onun  çıxışındakı  siqnal  qeyri-aktiv  olur. 

1

t

  anında 

verilmiş  uzunluqlu  interval  formalaşdırıcısı  VUİF  impuls 

siqnalı  ilə  Tg1  triggerini  və  onun  idarə  etdiyi  A1  açarını 

ilkin vəziyyətə qaytarır, Tg2 triggerinin çıxışında A1 və A2 

açarlarını  açan  siqnal  qoyur.  Təkrarsayma  qurğusunun  TQ 

girişinə stabil tezlikli impulslar generatorundan STİG siqnal 

verilir  (impulsların  periodu 

0

T

).  İnteqratorun  İn  çıxışında 

qiymət 

(

)

s

s

t

t

U

=

.  Formalaşdırıcı  VUİF  bununla  öz  işini 

222 

 

bitirir  və  İşəsalma  əmrini  gözləmə  rejiminə  keçir. 

Çevirmənin  ikinci  taktı  başlayır.  İnteqratorun  çıxış  qiyməti 

( )

t

U

s

 azalır (

1

t

t >

): 

( )

(

)

( )

τ

t

U

t

t

U

t

U

s

s

s

0

−

=

=

. 

2

t

  anında 

( )

0

=

= U

t

U

s

  bərabərliyi  alınır.  Bunu 

müqayisə qurğusu MQ aşkar edir və özünün çıxış siqnalı ilə 

triggeri  Tg2  və  sxemin  bütün  qovşaqlarını  ilkin  vəziyyətə 

gətirir.  

1

2

t

t

t

x

−

=

  zaman  intervalı  ərzində  təkrarsayma 

qurğusu  TQ  STİG-dən  daxil  olan  periodik  siqnalın 

kvantlayan 

impulslarının 

miqdarını 

hesablayır. 

Hesablamanın nəticəsi 













=













=

0

0

0

T

U

t

U

T

t

N

s

or

x

x

  

(

[ ]

 

- 

tam  hissənin  simvoludur  )  çıxış  kodunu  yaradır. 

x

t

-in 

kodlaşdırılmasının xətası:  

0

0

T

T

N

t

t

x

x

x

<

−

=

∆

. 

Çevirmənin  birinci  taktının 

0

1

t

t

t

s

−

=

  intervalı

 

s

N

  sayda 

0

T

   

periodlu  ardıcıl  impulslaradan 

formalaşır,  yəni 

[

]

0

T

N

t

s

s

=

.  Period 

0

T

sabit  olduqda 

çevirmənin nəticəsi 













=

0

U

N

U

N

s

or

x

 

ə

dədinə  uyğun  gəlir.  Kəmiyyətin  çevrilməsinin  girişə 

gətirilən statik metodik  xətası 













−

∈

∆

0

;

0

s

x

N

U

U

 intervalına 

mənsub olur.  

Aləti xətaların səbəbləri: 

•  nümunə  kəmiyyətin 

0

U

  nominal  qiymətdən 

meyillənməsi; 

223 

 

• inteqratorun qeyri-ideal olması; 

• analoq açarların qeyri-ideal olması; 

• 

0

T

 periodunun qeyri-sabitliyi; 

• sxemi təşkil edən bütün bəndlərin ətalətliliyi; 

•  məntiqi  elementlərə  xas  olan,  bir  vəziyyətdən 

digərinə və əksinə keçid vaxtlarının fərqlənməsi.  

Belə  çeviricilər  hər  şeydən  əvvəl  voltmetr  və 

multimetrlərin  əsas  qovşağı  kimi  tətbiq  edilir  (o  cümlədən 

avtonom qidalanma ilə). Bu halda çeviricini elə bir qurğu ilə 

tamamlayırlar  ki,  o,  çevirmənin  birinci  mərhələsində  giriş 

gərginliyinin  polyarlığını  müəyyənləşdirir  və  lazım  olarsa, 

dayaq gərginliyinin 

0

U

 işarəsini dəyişir.  

Cihazın  dəqiqliyini  artırmaq  məqsədi  ilə  çevirmənin 

iki  mərhələsindən  öndə  olan  əlavə  mərhələ  daxil  edirlər. 

Daxil  edilən  mərhələ  ərzində  inteqratoradək  analoq 

bəndlərin  additiv  xətasının  cəm  qiyməti  müəyyənləşdirilir. 

Tapılan  korrektəedici  qiymət  inteqratora  bütün  çevirmə 

tsikli üçün başlanğıc şərtlər kimi daxil edilir.  

Hazırda  inteqrallayan  çeviricilər  bir  mikrosxem 

şə

kilndə  buraxılır.  Ona  əlavə  olaraq  yeddi  seqmentli  koda 

deşifrator  və  avtomatik  işəsalmanı  təmin  edən  generator 

qoşulur. 

Mikrosxemin 

konstruksiyasına 

generatorun 

periodunu  T

0

  və  inteqrallama  sabitini  τ  müəyyənləşdirən 

elementlər  daxil  etmirlər.  Mikrosxemlə  icra  edilən 

çeviricilərin gətirilmiş xətası  

(

)

%

01

,

0

005

,

0

−

±

 təşkil edir. 

İ

nteqrallayan  çeviricilər  periodik  maneələrə  qarşı 

yüksək  dayanıqlığa  malikdir,  bu  da  onların  geniş  tətbiqini 

təmin edir. Tutaq ki, giriş siqnalı  

( )













+

=

∑

i

i

i

i

x

T

t

U

t

U

ϕ

π

2

sin

, 

burada 

i

U

,

i

T

,

i

ϕ

  - 

i

-ci  harmonikin  uyğun  olaraq 

amplitudunun, 

periodunun, 

fazasının 

qiymətləridir, 

n

i

,

...

,

3

,

2

,

1

=

. 

Görünür 

ki, 

istənilən 

i

 

üçün 

224 

 

...

,

3

,

2

,

1

=

i

s

T

t

nisbətlərində

( )

0

0

=

∫

dt

t

U

s

t

x

.  Bu  onu  ifadə  edir 

ki,  çevirmənin  nəticəsi  0  olacaq.  Adətən  birinci  takt 

intervalını 

s

t

  50  və  ya  60Hs  sənaye  tezlikli  maneələrin 

olmasının mümkünlüyünü nəzərə almaqla seçirlər.  

  Çoxqat dinamik kompensasiyalı ARÇ. Çeviricinin 

sxeminin  variantı  şək.  6.13,a-da  verilmişdir,  burada  İn  - 

inteqrator (ətalətli bənd); AC - analoq cəmləyici; A - analoq 

açar;  MQ  - 

İ

n

U

, 

U

  giriş  təsirlərinə 

R

  siqnalı  ilə  reaksiya 

verən müqayisə qurğusu; Tg - trigger; VƏ – üst-üstə düşmə 

məntiq  elementi;  TQ  -    təkrarsayma  qurğusu;  R

g

  -  registr; 

TİG - 

T

 periodlu takt impulsları generatoru; ÇİF - çevirmə 

intervalı formalaşdırıcısı.  

 

 

Şə

k.6.13. Çoxqat dinamik kompensasiyalı ARÇ (a) və siqnalların 

diaqramı (b) 

 

Tutaq  ki, 

0

0

=

t

  başlanğıc  zaman  anında  (birinci 

mərhələnin  impulsu  meydana  çxan  an)  inteqratorun 

225 

 

çıxışında  qiymət 

0

=

İ

n

U

,  MQ  çıxışında  siqnal 

0

=

R

 

(

0

=

> U

U

İ

n

olduqda 

1

=

R

),  triggerin  Tg

 

çıxışında  siqnal 

0

=

Q

 və A açarı bağlıdır (

0

U

 dayaq kəmiyyəti AC-yə daxil 

olmur). 

0

U

U

x

<

  sabit  kəmiyyətinin  təsiri  ilə  inteqratorun 

çıxışında qiymət 

(

)

τ

0

0

t

t

U

U

İ

n

−

=

 artır və 0-dan böyük olur. 

O,  MQ-nin 

1

=

R

  reaksiyasını  yaradır.  TİG-dən  impulsun 

gəlməsi  ilə  müaqyisənin  nəticəsi  R  triggerdə  Tg  yadda 

saxlanılır.  Həmin  triggerin  çıxış  siqnalı 

1

=

Q

  açarı  A  açır. 

1

t

  zaman  anından  etibarən  İn-in  çıxışında  kəmiyyət 

azalmağa başlayır (şəkil 6.13, b): 

(

) (

)(

)

τ

τ

1

0

0

1

t

t

U

U

t

t

U

U

x

x

İ

n

−

−

−

−

=

.    

0

≤

İ

n

U

 qiyməti  

(

)

1

2

t

t

t

−

≤

∆

  zaman  intervalı  ərzində 

meydana  gələcək. 

2

t

  zaman  anında  triggerin  Tg  çıxışında 

0

=

Q

 siqnalı olur. 

İ

n

U

 kəmiyyəti 

τ

x

U

 törəməsi ilə artmağa 

başlayır. Kompensasiya prosesi fasiləsiz davam edir. 

x

U

 və 

(

)

0

U

U

x

−

  təsirlərinin  bir  dəfə  dəyişdirilməsi  bir 

kompensasiya cəhdini yaradır. Onlardan istənilən biri üçün 

(

)

τ

τ

k

x

k

x

İ

n

Tp

U

U

Tn

U

U

0

−

+

=

 

ifadəsi doğrudur, burada 

k

n

 - davam etmə müddəti ərzində 

0

=

Q

    olan 

T

  periodların  sayı  (

...

,

2

,

1

=

k

n

); 

k

p

  - 

1

=

Q

 

üçün 

k

n

- ya analoji ədəd; 

k

- kompensasiya cəhdlərinin sıra 

nömrəsi. 

(

2

0

U

U

x

≤

 

olduqda 

1

>

k

n

 

(

1

=

k

p

) 

və 

226 

 

0

0

2

U

U

U

x

<

<

  olduqda 

1

=

k

n

  (

1

>

k

p

)).  m   ardıcıl 

kompensasiya cəhdəlri üçün 

τ

T

U

U

İ

n

0

≤

 xətası ilə: 

(

)

[

]

0

1

0

≈

−

+

=

∑

=

m

k

k

x

k

x

İ

n

p

U

U

n

U

T

U

τ

. 

Giriş təsirinin qiymətləndirilməsi bu ifadə ilə müəyyən 

edilir 

(müqayisə 

cəhdlərinin 

sayının 

m

 

artması 

qiymətləndirmənin dəqiqliyini artırır):  

(

)

x

m

m

k

k

k

m

k

k

x

U

n

p

p

U

U



 →



+

=

∞

→

=

=

∑

∑

1

1

0

~

. 

Alqoritmin texniki həyata keçirilməsini sadələşdirmək 

üçün çevirməyə qeyd olunmuş sayda taktlar ayrılır:  

 

 

(

)

z

k

k

n

p

N

2

=

+

=

∑

, 

burada 

z

- ikilik çıxış kodunun dərəcələr sayıdır.  

Bu zaman  

∑

=

=

0

2

U

U

N

p

x

z

x

k

 

cəmi 

0

2 U

U

z

x

−

≤

∆

  kvantlama  xətası  ilə  nəticəni 

müəyyənləşdirir. VƏ sxemi 

1

=

Q

 siqnallarının TİG-nin TQ 

qurğusu  ilə  hesablanan  impulsları  ilə  üst-üstə  düşməsini 

aşkar edir. 

NT

  periodlu formalaşdırıcı ÇİF  

T

-dən   kiçik 

uzunluqda  siqnal 

S

  verir.  Bu  siqnala  görə 

x

N

  ədədi  Rg 

registrinə yazılır, TQ qurğusu isə sıfırlanır.  

Birqat dinamik kompensasiyalı ilə müqayisədə baxılan 

alqoritm  bir  sıra  üstünlüklərə  malikdir:  giriş  kəmiyyəti 

fasiləsiz  inteqrallandığından  maneəyə  qarşı  yüksək 

dayanıqlılıq; müqayisə qurğusunun dəqiqliyinə tələbkarlığın 

227 

 

az  olması;  inteqratorun  xəttiliyinə  tələbkarlığın  az  olması. 

Bundan  başqa,  bu  halda  inteqratorun  zaman  sabitinin 

qiyməti azaldıla bilər.  

Son  iki  xassə  çevirmə  alqloritminə  xas  olan  xarici 

elementlərin  qoşulmasını  tələb  etməyən  mikrosxemlər 

şə

klində qurğuların yaradılmasına imkan verir. Adətən çıxış 

kodunun  qiymətini  rəqəmsal  süzgəcin  köməyi  ilə  süzürlər. 

Bu,  maneəyə  qarşı  dayanıqlığı  əlavə  yüksəldir.  Mikrosxem 

şə

klində  hazırlanan,  xəttiliyin  gətirilmiş  xətası 

6

10

15

−

⋅

±

 

olan 24-dərəcəli ARÇ məlumdur.