Əzələlərin biomexanikası.
Əzələni bütöv kimi təsvir etmək olar. Bütöv mühit dedikdə, öz aralarında toqquşmasız qarşılıqlı təsirdə olan və xarici qüvvələr sahəsində yerləşən çoxsaylı elementlər toplusu başa düşülür. Əzələlər həm elastiklik, həm də özlülük xassəsinə malikdirlər, yəni özülü – elastiki mühitdirlər. Onlar üçün klassik mexanika qanunları doğrudur. Bütöv mühitlərin fundamental anlayışları deformasiya, gərginlik, elastiklik, özlülük, enerji və temperaturdur.
Elastiklik – xarici qüvvənin təsiri altında cisimlərin forma və ölçüsünü dəyişmək, xarici təsir kəsildikdən sonra öz – özünə forma və ölçüsünü bərpa etmək xassəsidir.
Özlülük – mühitin daxili sürtünməsidir.
Özlüelastiklik – bərk cisim materiallarının elastiklik və özlülüyü özündə birləşdirmək xassəsidir.
Deformasiya – uzunluğun nisbi dəyişməsidir (1)
Mexaniki gərginlik σ: (2)
Elastiki deformasiya üçün Huk qanunu doğrudur.
(3)
E- Yunq moduludur.
Elastin – onurğalıların elastiki zülalıdır, arteriyaların divarında olur. Kollagen – lifli zülaldır. Əzələlərdə, bütün zülalların 20% - i kollagendir. Cağlarda, ximirtcəkdə, sümükdə olur. Özülü mühit halında gərginlik σöz – deformasiyanın sürəti ilə təyin edilir.
(4)
Əzələ nə təmiz elastiki, nə də təmiz özülü elementdir. Əzələ özülüelastiki elementdir.
Dostları ilə paylaş: |
