O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus òA’lim vazirligi o‘RÒa maxsus, kasb-hunar òA’limi markazi

3.3. Òomchisimon rezervuarlar
Òomchisimon rezervuarlar suyuqlik tomchisini namlan-
magan tekislikdagi F shakliga o‘xshaganligi uchun shunday
deb nomlangan va neft mahsulotlarini saqlash uchun
mo‘ljallangan. Bu neft mahsulotlarining bosimi 0,2 MPa gacha
bo‘lishi mumkin.

---

---

35
Bunday rezervuarlarning umumiy ko‘rinishi quyidagi 5- rasmda

keltirilgan:
5- rasm. Tomchisimon rezervuar. 1 – korpus; 2 – xavfsizlik klapani;
3 – poydevor; 4 – narvon.
Òomchisimon rezervuarning qobig‘ining shakli cho‘ziluv-
chanlikka kuchlanishi barcha uzuksimon va meridional kesmalarda
bir xil bo‘lib, bu esa konstruksiyaning tejamkorligini ko‘rsatadi.
Lekin bunday rezervuarni tayyorlash murakkab bo‘lganligi uchun
ishlab chiqarishda keng ishlatilmaydi.
3.4. Sharsimon rezervuarlar
Sharsimon rezervuarlar 1 MPa gacha bo‘lgan bosimda va
yuqori vakuumda (500 mm suv ust) ishlay oladi. Ularning
diametrlari deyarli cheklanmagan, masalan: Yaponiyada diametri
33 metr bo‘lgan 3,0 MPa bosimda ishlaydigan rezervuarlar
qurilgan.
Neftni qayta ishlash korxonalarida sharsimon rezervuarlarda
metan, etilen, propan-butan fraksiyasi va boshqa gazlar saqlanadi.
Bir xil sharoitda ekspluatatsiya qilinganda sharsimon rezervuarlarga
sarflanadigan metall miqdori silindrik rezervuarga nisbatan kam.
Lekin sharsimon rezervuarlarni tayyorlash bir oz murakkab,
shunga qaramay hozirgi vaqtda ularni ishlab chiqarish yaxshi
o‘zlashtirilgan. Mahalliy egiluvchanlik va kuchlanishning

---

---

36
konsentratsiyasini rezervuarni markaziy tayanch oldida va

rezervuar qobig‘ining qalinligi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
4
rux
pD
S
C
τ
=
+
.
Bunda: p – muhitning umumiy va suyuqlikning gidrostatik bosimi;
D – rezervuarning ichki diametri;
t
rux
– kuchlanish;
C – korroziyaga qo‘shimcha.