TəSDİq ediRƏm azmiu-nun Elm və Texnika İşləri üzrə prorektoru prof. A. R.Şərifov “ ” 2021-ci IL

IV Bölmə 
 
Şüşənin yaranma tarixi. Tərkibinə görə şüşənin növləri. İnşaat şüşəsi istehsalında 
istifadə olunan xammal və materialların xüsusiyyətləri. Şüşəəmələgətirən 
xammalların şüşənin xassələrinə təsiri. Köməkçi xammalların şüşənin xassələrinə 
təsiri. Kolloid və molekulyar rəngləyicilər. Şüşə bişirilmə texnologiyasının əsasları. 
Şüşə şixtası və şüşə kütləsi. Şüşə bişirilmə mərhələləri: silikatəmələgəlmə, 
şüşəəmələgəlmə, qazsıslzşma, homogenləşmə və soyuma mərhələləri. Sodalı şüşə 
şixtasında gedən proseslər. Şüşəbişirməyə təsir edən əsas amillər: xammalların 
tərkibi, xammalların dənəvər tərkibi və şixtanın bircinsliliyi. Şüşənin qəliblənmə 
üsulları. Şüşədə yaranan gərginliklər- tabalma . Şüşənin qüsurları, onların yaranma 
səbəbləri və aradan qaldırılması yolları. Şüşə səthinin mexaniki emal üsulları. 
Şüşənin xassələri: şüşənin fiziki, kimyəvi, mexaniki, optiki və termiki xassələri. 
Şüşə məmulatlarının növləri və alınma texnologiyalarının əsasları. Pəncərə 
şüşəsinin tərkibi, hazırlanması və xassələri. Kvars şüşələri. Kimyəvi dayanıqlıqlı və 
termiki davamlı şüşələr. Uviol şüşəsi. Şüşə mozaika və onun növləri (xalça
mozaikası və smalta). Güzgü və vitrin şüşələri, şüşə bloklar, profilli şüşə, onların
istehsalı, ölçüləri və tətbiq sahələri. 
Daş ərintiləri, əsas xammallar, istehsalı və xassələri. Daş ərintilərindən
hazırlanan məmulatlar, onların əsas göstəriciləri və tətbiq sahələri. 
Sitallar və posa sitalları, istehsalı, xassələri və tətbiq sahələri 

---

V Bölmə 
Havada bərkiyən yapışdırıcılar 
Yapışdırıcı materialların təyinatı və təsnifatı. Havada bərkiyən yapıçdırıcılar. 
Inşaat hava əhəngi: xammalı, alınması, bərkiməsi və xassələri. Hava əhənginin
istehsal texnologiyasının əsasları. Dekarbonizasiya prosesi. Hava əhənginə standartın 
tələbləri. Gips yapışdırıcıları: xammalları, alınması və bərkiməsi. İnşaat gipsi, 
yüksəkmöhkəmlikli gips, anhidrit sementi, estrix gipsi, qəlib gipsi. Gips bişirən 
qazanlar. Maqnezial yapışdırıcı materiallar: kaustik maqnezit və kaustik dolomit. 
Turşuyadavamlı sement. Hidravlik əhəng. 
Portlandsement haqqında ümumi məlumat və istehsalının inkişaf tarixi. 
Portlandsement 
klinkerinin 
alınması 
üçün 
xammalların 
xarakteristikası. 
Portlandsement texnologiyasının əsasları: xammal qarışığının hazırlanması, 
yandırılması. Klinkerin soyudulması və üyüdülməsi. Portlandsementin istehsal
texnologiyasının əsasları. Portlandsement klinkerinin yandırılması zamanı baş verən 
fiziki-kimyəvi proseslər. Müxtəlif amillərin klinkerəmələgəlmə prosesinə təsiri 
Klinkerin yaş, quru və kombinə olunmuş üsulla istehsalı. Sement bişirən sobalar. 
Klinkerin kimyəvi və mineroloji tərkibləri. Klinkerin mineraloji tərkibi: alit, 
alüminat və alümoferrit fazaları; klinker şüşəsi. Klinkerin quruluşu: monodoblostik, 
qlomeroblastik və zonalı. Klinkerin xarakteristikaları: hidravlik modul; silikat 
modulu; alüminat modulu və doyma əmsalı. Maddi tərkibinə görə portlansementin 
tipləri.
Portlandsementin əsas xssələri: sıxlığı, normal qatılığı, narınlığı, tutma müddəti, 
həcmini müntəsəm dəyişməsi, genişlənməsi, istilikayırması və möhkəmliyi. Sementin 
markaları. Sementin möhkəmlik sinfi və onun əsas göstəriciləri. Portlandsementin 
inşaat-texniki xassələrinin onun tərkibindən asılılığı. 
Portlandsementin 
bərkimə 
mexanizmi. 
Portlandsement 
minerallarının 
hidratasiyası. Portlandsement minerallarının hidratasiyası zamanı baş verən kimyəvi 
reaksiyalar. Kalsium hidrosilikatları. Hidrosilikatların tərkibi və işarələnməsi. 

---

Tobermorit və ksonotlitin quruluşu. Hidroalüminatlar. Kalsium alümoferritlərin 
hidrotasiyası. Portlandsementin hidrotasiyasinin mərhələləri. 
Sement daşının deformasiyası. Sement daşının quruluşu. Sement daşının 
korroziyası. Portlandsementin xüsusi növləri: tez bərkiyən, sulfatadavamlı sementlər, 
plastikləşdirilmiş portlandsement, hidrofob portlandsement, tomponaj, yol və 
aerodrom örtükləri üçün, ağ və əlvan sementlər. Alüminat sementi. Genişlənən və 
gərginləşən sementlər. 
Sement daşının deformasiyası. Sement daşının və betonun korroziyası: qələvi 
korroziyası; sulfat korroziyası; maqnezial korroziya və turşu korroziyası. Korroziyaya 
qarşı mübarizə tədbirləri: klinkerin mineraloji tərkibinin seçilməsi; sementin 
narınlığının korroziyaya təsiri; istilik emalı şəraitinin təsiri; əlavələrin təsiri; 
hidroizolyasiya.