X. G’ulomova, G. Mamatova,Sh. Yo’ldosheva, H. Boqiyeva, A. Sobirova

yordam beradigan uslubni olish kerak.
Genetik usul.Genetikusul to’g’ri yozishga o’rgatishning asosiy uslubi
hisoblanadi. Boshlang’ich maktabning dasturida ko’rsatilishicha alifbeni o’rganish
vaqtida bolalar alifbeda harflar qanday joylashgan bo’lsa shu tartibda yozilishida
oson yoki qiyinligidan qat’iy nazar ketma-ket o’rganiladi.
Genetic usul bilan yozuvga o’rgatish hozirgi kunda alifbeni o’rganib
bo’lgandan so’ng to’g’ri yozuvga o’rgatishning butun borishida amalgam
oshiriladi.Bu uslubning afzalligi shundan iboratki,o’quvchi yozuvdagi harfni
alifbedagi tartibda emas,balki uning yozilishidagi murakkab tomonlariga va
yozuvdagi harf avvalgi yozuv mashqlariga mos kelishi kerak.
Oldiniga o’quvchilar oddiyroq va yengil harflarni yoza
boshlaydilar,keyinchalik esa birmuncha murakkabroq va oxirida qiyin mashqlarni
yozadilar.
Bunday ketma ketlikning afzallik tomoni shundaki ,o;quvchi 1-2 ta elementni

44
o’zlashtirib olib shakli jihatidan soddaroq bo’lgan harfga o’tadi. So;’ng qandaydir

shriftni yokialohida bir elementni qo’shish orqali yangi harflarni, tuzilishi jihatidan
murakkabroq bo’lganni o’rganishga o’tadi.
Alohida elementni o’rganganidan so’ng alohida harflarga ega bo’lgan yozuvga
,undan keyin so’z yozishga o’tiladi.
Bu quyidagi tartibda amalgam oshiriladi:
1.O’qituvchi hozir yozuv bilan shug’ullanishlarini aytib o’tadi’o’quvchilar
mashg’ulotga kerak bo’ladigan narsalarni tayyorlab qo’yadilar.
2.Undan keyin o’qituvchi sinf doskasidagi harf yoki so’zning yozilish tartibini
tusuntirib beradi, o’quvchilar esa o’qituvchining yozish jarayonidagi qo’l
harakatlarini takrorlab borishlari lozim.
3.O’qituvhi tomonidan so’z o’quvchilar bilan o’qib chiqiladi va havoda yozish
mashqlari bir necha bor takrorlanadi.Bunday tayyorgarlik mashqlaridan so’ng
o’quvchilar daftarga yozishga o’tadilar.
Yozish malakasini egallab borishga o’rgatish maqsadida avvaliga soda
elementlardan tashkil etilgan so’zlarni keyin esa murakkabroq so’zlarni yozishga
o’tiladi.