Badiiy uslub
Voqelikni badiiy obrazlar (timsollar) vositasida aks
ettirib, tinglovchi yoki o„quvchiga estetik jihatdan ta‟sir
qiluvchi uslub badiiy
uslub deb ataladi. Badiiy asarlar (nazm, nasr va dramatik asarlar) badiiy uslubda
bo„ladi. Badiiy asar kishiga ma‟lumot berish bilan birga timsollar (obrazlar)
vositasida estetik ta‟sir ham ko„rsatadi:
O„lkamizda fasllar kelinchagi bo„lmish
bahor o„z sepini yoymoqda.
Badiiy uslubda qahramonlar nutqida oddiy nutq
so„zlari, sheva, vulgarizmlardan ham foydalaniladi.
Badiiy uslub
aralash uslub hisoblanadi, chunki bu uslubda so„zlashuv va
kitobiy uslublarga xos o„rinlar ham uchraydi. Badiiy uslub
o‟zbek tili vazifaviy
uslublari orasida o‟ziga xos mavqega ega bo‟lib, ayni paytda o‟zining alohida
me‟yorlariga ham ega. Til materialini qamrab
olish imkoniyatining kengligi,
umumxalq tilida mavjud bo‟lgan barcha lingvistik birliklarning, shu bilan birga,
boshqa vazifaviy uslublarga xos bo‟lgan elementlarning
ham ishlatilaverishi va
ularning muhim bir vazifaga – badiiy-estetik vazifani bajarishga xizmat qilishi
badiiy uslubning asosiy xususiyati hisoblanadi. Tabiiyki,
bunday imkoniyatlar
boshqa vazifaviy uslublarda chegaralangan.
Til vositalarini qo‟llashdagi ana shu keng qamrovlilik bo‟lishi bilan
birga, bu uslub doirasida ularni qo‟llashning ma‟lum me‟yorlari ham amal qiladiki,
fonetik,
grammatik, leksik va frazeologik xususiyatlar tarzida ko‟zga tashlanadigan
ana shu me‟yorlar uni boshqa vazifaviy uslublardan chegaralash imkonini beradi.
Badiiy
adabiyot tilidagi fonetik o‟zgarishlar asosan matnda
tovushlarning qisqargan va orttirilgan:
So’rma
mendan, kim diloro / Do‟stmi yo
janona
deb.
(E.Vohidov);
Ne
balolig‟
kun
edikim.
Dostları ilə paylaş: