Xasanova Sh. T bolalarni sahnalashtirish va ijodiy faoliyatga o’rgatish

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

35 
 
 
 
4. SAXNALASHTIRISH FAOLIYATI JARAYONIDA 
BOLALARDA IJODKORLIKNI RIVOJLANISHINING 
O‘ZIGA XOSLIGI 
Reja: 
1.Saxnalashtirish faoliyati jarayonida bolalarda ijodkorlikni rivojlantirishning 
afzaliklari 
2. E.G.Churilovaning teatrlashtirilgan faoliyatga oid «Art-fantaziya» dasturi 
Tayanch tushunchalar
: rasm, loy, applikatsiya, tahlil, sintez, taqqoslash, 
estetik sezgi, badiiy ijod, ekskursiya, qog‘oz, mel, bo‘yoqlar, mazmunli-rolli, 
dramalashtirish, didaktik. 

---

36 
Saxnalashtirish 
 
faoliyati 
jarayonida 
bolalarda 
ijodkorlikni 
rivojlantirishning afzaliklari. 
Bolalar ijodkorligi teatrlashtirilgan faoliyat orqali 
yuzaga chiqadi va rivojlanadi, u bola shaxsiyatini rivojlantiradi, adabiyot, teatr, 
musiqaga nisbatan qiziqish uyg‘otadi, o‘yin jarayonida aniq bir xissiyotni ifoda 
etish ko‘nikmasini shakllantiradi, fikrlashga, yangi obrazlar yaratishga yo‘naltiradi. 
Pedagog, psixolog va ota-onalarni o‘ylantirgan bir muammo borki, u ham bo‘lsa 
ayrim bolalarda ro‘y beradigan qurquv, qo‘zg‘alish, sustkashlik kabi holatlarning 
paydo bo‘lishi, boshqa bolarda ro‘y beradigan lanjlik, shoshma shosharlik kabi 
holatlarning baydo bo‘lishidir. Bolalarda ko‘p hollarda o‘zini tuta bilish 
ko‘nikmalari shakllanmagan, xotira, diqqat va nutq yaxshi rivojlanmagan bo‘ladi. 
Bolani hissiy chiniqtirish, siqilgan holatni yo‘qotish, badiiy tafakkur va his qilishni 
tarbiyalashning eng yaxshi yo‘li – o‘yin, fantaziya va to‘qib chiqarish orqali 
amalga oshiriladi. Buning barchasini teatrlashtirilgan faoliyat bera oladi. Bolalar 
ijodiyotining eng ko‘p tarqalgan turi sifatida aynan drammatizatsiya badiiy 
ijodiyotni bolaning ichki kechinmalari bilan bog‘laydi, chunki teatr bolaning hissiy 
dunyosiga ta’sir qila olishga ega bo‘lgan katta kuchdir.
Shuningdek, teatrlashtirilgan faoliyat bolalarni har tomonlama rivojlanishiga 
yordam beradi. Bolalar ijodiy faoliyatining muvaffaqiyatli rivojlanishi uchun 
tarbiyachi quyidagi mezonlarga amal qilishi lozim: 

teatrlashtirilgan faoliyatda bolalarning ijodiy faolligini rivojlantirishga 
sharoit yaratish (ijodiy faoliyatini qo‘llab-quvvatlash, sahnadagi ijro jarayonida 
o‘zini erkin tutish va ijrodan zavqlanish, mimika, intonatsiya, ahamiyatli harakatlar 
va h.k bilan improvizatsiya qilishga yo‘naltirish va sh.k.); 

bolalarni teatr madaniyati bilan tanishtirsh (teatr faoliyati, teatr janrlari, 
qo‘g‘irchoq teatri ko‘rinishlari va turlari); 

teatrlashtirilgan faoliyatni boshqa faoliyat turlari bilan yaxlit pedagogik 
jarayon sifatida uyg‘unlashtirish; 

kattalar va bolalarning birgalikda teatrlashtirilgan faoliyat olib 
borishlariga sharoit yaratish. 

---

37 
Mazkur mezonlarni amalga oshirishda bir qator sharoitlarni yaratish lozim. 
Bu, birinchi navbatda, barcha talablarga javob bera oladigan ish jarayoni. Bizning 
fikrimizga ko‘ra, bolalarning teatrlashtirilgan faoliyatini to‘g‘ri tashkil etilishi 
pedagogik jamoaning mazkur ish yuzasidan kadrlar salohiyatini to‘g‘ri 
taqsimlanishiga va yo‘nalish, shakl va ish uslublarini to‘g‘ri tanlanishiga yordam 
beradi. Bu bolalar bilan muloqotning yangi usullarini amalga oshirishga, har bir 
bolaga individiual yondashishiga, oilalar bilan noan’anaviy tarzda birgalikda ish 
olib borishga yordam beradi.
Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni fikrlovchi va his qiluvchi, sevuvchi 
va faol inson, har qanday holatda ijodiy faoliyatga tayyor qilib tarbiyalashni asosiy 
maqsad qilib quyish lozim.