Xirurgik kasalliklar
Yüklə 10,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Klinik
manzarasi. Gemorroy bemorga sezilmasdan boshlanadi. Kasallikning boshida orqa chiqaruv yo’lida vaqti-vaqti bilan yoqimsiz sezgilar paydo bo’ladi, to’g’ri ichakda yot jism borga o’xshab tuyuladi. Birmuncha vaqt o’tgandan keyin defekatsiyada (xojatga borganda) qon ketish paydo bo’ladi, qon bir necha tomchidan to unitaz devorlarigacha sachrab ketadigan oqim
397
ko’rinishigacha ketadi. Qon rangi qirmizi-qizil tusda bo’lib, qon yo’qotish bemorning umumiy xolatiga ta’sir qilmaydi. Gemorroyda bo’ladigan qichishish va achishish anal yoriqning noto’liq bekilishi va shu sababli shilimshiq ajralib turishidan sodir bo’ladi. Keyin ichki gemorroidal tugunlarning tushishi rivojlanadi. Gemorroyning asosiy belgisi bo’lib qon ketishi hisoblanadi. U alvon rangli bo’lib, asosan defekatsiya vaqtida va undan so’ng darxol yuzaga keladi. Ba’zida qon sizib oqadi, ayrim vaqtlarda uning izchilligi tufayli hatto, kamqonlikka olib keladi. Gemorroyga xos qon ketishida qon najasga aralashmagan bo’lib, uni ustidan qoplab turadi. Keyingi asosiy belgilaridan biri bu – og’riq. U gemorroidal tugunlarning yallig’lanishida, trombozida yoki qisilishida, anal teshik yorig’i yuzaga kelganda vujudga keladi. Og’riq defekatsiya vaqtida hamda undan keyin ham paydo bo’lishi mumkin. Orqa chiqaruv teshigi qichishishi ichakdan shilliq ajralishi oqibatida anal teshik atrofi terisining ivib shilinishi natijasida paydo bo’ladi. Bu o’z navbatida ekzema rivojlanishiga sabab bo’ladi. Gemorroy kechishida gemorroidal tugunlarning tashqariga chiqishi kuzatiladi va 3 bosqichdan iborat bo’ladi: I bosqichida gemorroidal tugunlarning faqat defekatsiya vaqtida tushishi qayd qilinib, o’zicha joyiga kiradi. II bosqichida gemorroidal tugunlar defekatsiya vaqtida va jismoniy zo’riqishda tushadi, biroq o’zicha joyiga kirmaydi. III bosqichida tugunlar arzimagan jismoniy harakatda, yo’talish va aksirishda tashkariga chiqib, o’zicha joyiga kirmaydi. Shunga ko’ra surunkali gemorroy klinik kechishining 4 bosqich farqlanadi. I bosqichda qon ketishi kuzatilib, tugunlarning tushishi kuzatilmaydi. II bosqichda faqat kuchanish vaqtida tugunlarning tushishi kuzatilib, mustaqil yana to’g’rilanadi. III bosqichda defekatsiya davrida, ba’zida qorin ichki bosimining ortishi natijasida tushib qolgan tugunlarni faqat qo’l yordamida to’g’rilanadi. Kasallikning IV bosqichida gemorroidal tugunlar vertikal tinch xolatda tushadi, 398
ular to’g’rilanmaydi yoki to’g’rilangach darxol, yana tushib qolishi kuzatiladi. Bu bosqichda ularning trombozi, anal teshikda og’riq, ko’p miqdorda qon ketishi yuzaga keladi. O’tkir gemorroyning 3 og’irlik darajasi farqlanadi: 1. Tashqi gemorroidal tugunlar unchalik katta emas, zich-elastik konsistentsiyali, paypaslaganda og’riqli; anal teshik atrofi biroz qizargan, bemorlar, ayniqsa, defekatsiya vaqtida kuchayadigan kuyish, qichishish hissiga shikoyat qiladilar. 2. Anal teshik atrofi keskin shishgan, qizargan, anal teshik sohasida, ayniqsa, yurganda va o’tirganda kuchayuvchi kuchli og’riq, paypaslaganda va barmoq bilan ko’rganda og’riq kuchli bo’lishi. 3. Anal teshigi atrofi sohasi yallig’lanish infiltratiga aylangan, paypaslaganda kuchli og’riq xissi, orqa chiqaruv teshigi sohasida ko’kimtir- qizg’ish tusli, fibrin bilan qoplangan ichki gemorroidal tugunlar kuzatiladi; davo choralari ko’rilmaganda tugunlar nekrozi,oqibatda shilliq qavati yaraga aylanib, o’tkir paraproktit rivojlanishi mumkin. Surunkali gemorroy uchun qo’zish va remissiya davrlari xos. Remissiya davrida bemorlar hech qanday shikoyat bildirmaydilar. Alkogol yoki o’tkir taomlar iste’mol qilish, jismoniy zo’riqishlar qon ketishiga sababchi bo’ladi. Bemorlarni tekshirish tizza-tirsak xolatida yoki cho’kkalab o’tirib kuchangan xolatlarda amalga oshiriladi. Tekshirish to’g’ri ichakni barmoq yordamida, anoskopiya va rektoskopiya usullari bilan bajariladi. Yüklə 10,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|