Xirurgik kasalliklar

Orqa chiqaruv yo’li yorig’i 

---

 

404 

Orqa  chiqaruv  yo’li  yorilishi  (anal  yoriq)  –  orqa  chiqaruv  yo’lidagi 

nuqson.  Ko’pincha  ayollarda  uchraydi.  90%  xollarda  anal  yoriq  anal 

sfinkterning orqa devorida joylashadi. Orqa chiqaruv yo’lining o’tkir, xronik va 

qaytalanuvchi yorilishi farq qilinadi. 

Anal  yoriqlarning  etiologiyasi,  patogenezi  turli-tuman.  Qattiq  najas 

massalari anal kanali orqali o’tayotganda devori shikastlanib qoladi. Kriptalarga 

infektsiya  tushib,  anal  bezlarni  yallig’lantiradi  va  yoriqlar  paydo  bo’ladi.  Anal 

halka  atrofidagi  mayda  arteriyalarning  tomir  spazmi  ham  yorilishga  sabab 

bo’ladi.  Anal  kanal  devoridagi  nerv  tolalarining  nevriti  ham  yoriqlar  paydo 

qiladi. 

Klinikasi.  O’tkir  anal  yoriqning  asosiy  simptomi  og’riq  hisoblanadi. 

Og’riq  juda  qattiq,  bemorni  kuchli  iztirobga  soladi,  odatda  xojatdan  keyin 

boshlanadi va bir necha soatga cho’ziladi. Og’riqdan tashqari, anal sfinkterning 

kuchli reflektor spazmi sababli qabziyatlar paydo bo’lib, natijada har gal xojatga 

borishdan keyin yoriq battar shikastlanib turadi. Aksariyat anal yoriqda xojatdan 

keyin qon tomchilari ajralib chiqishi kuzatiladi.  

Barmoq  bilan  tekshirish,  rektoskopiya  va  rektoromanoskopiyadan  oldin 

yoriq ostiga 10-20 ml 1% li novokain yuboriladi. Shundan keyin bu tekshiruvlar 

yordamida  ko’pchilik  xollarda  orqa  devorda  joylashadigan  uzunasiga  ketgan 

yoriqni ko’rish mumkin. 

Davolash.  O’tkir  boshlangan  anal  yoriqlarda  konservativ  davolash, 

issiqlik  vannalari,  grelkalar,  yuqori  chastotali  ultratovush,  diatermiya  tavsiya 

etiladi.  Spirt-novokainli  blokada,  sfinkterni  Rekome  bo’yicha  cho’zishdan 

foydalanish  mumkin.  Xronik  va  qaytalanadigan  anal  teshik  yoriqlarini  xirurgik 

usulda davolash – ponasimon kesib olib tashlashdan iborat.