Xirurgik kasalliklar

Diagnostikasi. 

O’tkir  pankreatit  diagnozini  qo’yishda  anamnez 

ma’lumotlari  (ko’p  ovqat  eyish  va  spirtli  ichimlik  ichish,  shikastlar  va 

boshqalar), qorinning yuqori bo’limida ko’pincha og’ir aylanib tutadigan kuchli 

og’riq, uning taxikardiya va arterial bosimning pasayishi bilan o’tishi asos bo’lib 

---

 

491 

xizmat qiladi. Peritonit rivojlangunga qadar qorin yumshoqligicha qoladi, biroq 

ko’tarilgan  bo’ladi,  peristaltika  bo’lmaydi.  Ba’zan  Meyo-Robson  simptomi 

musbat bo’ladi. 

O’tkir  pankreatitda  laparoskopik  tekshiruvlar  bu  kasallikni  shoshilinch 

diagnostika  qilishning  eng  qimmatli  usullaridan  biri  hisoblanadi.  O’tkir 

pankreatitda 

laparoskopiya 

o’tkir 

pankreatit 

formasini 

aniqlashda, 

pankreonekrozning 

patobiokimyoviy 

turini 

bilishda 

yordam 

beradi, 

pankreatogen  peritonit,  qo’shilib  keladigan  kasalliklarni  (destruktiv  xoletsistit) 

aniqlashga imkon beradi. 

Laparoskopik  tekshirishga  ko’rsatmalar  quyidagicha:  klinik  manzaraning 

noaniqligi, pankreatit va qorin bo’shlig’ining boshqa o’tkir kasalliklari o’rtasida 

differentsial diagnostika qilish zarurligidir. O’tkir pankreatitning klinik belgilari 

aniq  bo’lganda  laparoskopiya  kasallikning  formasini  aniqlash  va  davo 

muolajalarini  bajarish  uchun  qilinadi.  Laparoskopiyani  qorin  bo’shlig’ida 

operatsiya  o’tkazilgan,  shuningdek  katta  ventral  churralari  bo’lgan  bemorlarda 

qo’llanilishi mumkin emas. 

So’nggi  yillarda  kompyuter  tomografiya  (KT)  va  ultratovush  yordamida 

tekshirish eng ko’p axborot beradigan usullar bo’lib qoldi, ular  me’da osti bezi 

o’lchamlarini,  strukturasining  bir  xil  emasligini,  patologik  jarayon  darajasini 

aniqlab beradigan usullardan hisoblanadi (107, 108, 109-rasmlar). 

 

 

  

 

---

 

492 

 

 

107-rasm. O’tkir pankreatitning ultratovush tekshiruvida ko’rinishi. 

 

 

 

 

108-rasm.  Pankreonekroz  natijasida  rivojlangan  oshqozon  osti  bezi 

mikroabstsesslari (KT). 

 

 

 

 

109-rasm. O’tkir pankreatitda yader-magnit rezonansli tomogrammasi. 

 

---

 

493 

Qorin  aortasi  tarmoqlarini  selektiv  va  superselektiv  angiografiya  qilish 

usullarini  klinikaga  joriy  qilish  me’da  osti  bezi  kasalliklarining  diagnostikasini 

birmuncha  yaxshiladi.  Angiografik  tekshirish  o’tkir  pankreatitda  paydo 

bo’ladigan me’da osti bezi angioarxitektonikasiga hos o’zgarishlarni aniqlashga 

imkon beradi. 

O’tkir  pankreatitning  hamma  angiografik  simptomlarini  uch  guruhga 

bo’lish  mumkin:  1)  me’da  osti  bezi  arterial  o’zanidagi  o’zgarishlar;  2)  me’da 

osti  bezidagi  gemotsirkulyatsiya  buzilishi;  3)  me’da  osti  bezini  o’rab  turgan 

tomirlardagi va qorin aortasi havzasi tomirlaridagi o’zgarishlar. 

O’tkir pankreatitda me’da osti bezi arterial o’zanidagi o’zgarishlar arteriya 

bo’shlig’i  kengayishi,  surilishi,  uzayishi  va  to’g’rilanishi,  konturlarining 

noaniqligi  (chaplashib  ketganligi),  shaklining  o’zgarishi  va  torayishi,  betartib 

joylashuvi,  ayrim  tomirlarning  uzilishi,  shuningdek  tomir  devoridagi 

nuqsonlardan iborat. 

Rentgenologik  tekshiruvda  o’tkir  pankreatitning  bilvosita  belgilari 

aniqlanadi.  Obzor  rentgenogrammada  me’daning  kengayganligi,  unda  suyuqlik 

borligi aniqlanadi. Odatda o’n ikki barmoqli ichak qovuzlog’i kengaygan, parez 

holatida bo’ladi. 

Ba’zan  o’tkir  pankreatit  belgilari  qorin  bo’shlig’idan  transparietal 

punktsiya  yordamida  ekssudat  olish,  me’da  osti  bezini  asbob-uskunalar  bilan 

paypaslash,  o’t  pufagini  transparietal  punktsiyasi  va  drenaj  qilish  kabi  maxsus 

diagnostik muolajalar vositasida aniqlanishi mumkin.