Xirurgik kasalliklar

Asoratlanmagan churralarni davolash. Churralarni faqat operatsiya usuli 

bilan radikal davolash mumkin. Churralarning hamma turlarida operatsiya qilish 

printsipi bir xil. Uning vazifasi: 

- churra xaltachasini churra pardalaridan ajratish; 

- xaltachani ochish, bitishmadan churra ichidagi a’zoni ozod qilish va qorin 

bo’shlig’iga kiritish; 

-  churra  xaltachasini  tortib  olish,  uni  og’zi  satxida  –  bo’ynidan  tikish  va 

qirqib tashlash; 

- churra darvozalarini choklar bilan yopishdan iborat. 

 

 

---

 

287 

Churra  devorlarini  mahalliy  bir  xil  turdagi  to’qimalar  tikish  yo’li  bilan 

yopish usullari lozim bo’lgan. 

Operatsiyadan  keyingi  davrda  yo’tal,  bronxit,  zotiljam,  qorin  dam 

bo’lishining  oldini  olish  muxim  ahamiyatga  ega  –  nafas  gimnastikasi,  erta 

o’rindan turish (2-4 kuni), 2-3 xafta mobaynida profilaktik dam olish maqsadga 

muvofiq. 

Operatsiyaga  monelik  qiladigan  xollar:  yurak  va  nafas  etishmovchiligi 

bo’lgan juda keksalik, kon aylanishi dekompensatsiya bo’lgan yurak nuqsoni, III 

boskichdagi  o’pka  sili,  jigar  va  buyrakning  og’ir  kasalliklari  va  boshqa 

tuzalmaydigan kasalliklar. 

Asoratlanmagan  churralarni  konservativ  davolash  bandaj  taqishni 

tayinlashdan  iborat.  Bandaj  korset  va  belbog’lar  shaklida  bo’ladi  yoki  qoringa 

mahkam qilib tasma bog’lanadi. 

Bandaj  taqish  churra  ichida  chandiqlar,  bitishmalar  hosil  bo’lishiga  sabab 

bo’ladi,  ba’zan  terini  ta’sirlantiradi  va  ichki  a’zolarni  chiqib  kolishdan  va 

churrani qisilishdan hamisha ham saqlab qola olmaydi. 

 

 

65-rasm. Sirpanuvchi churrada kiset chok qo’yish jarayoni. 

Qorin churralari profilaktikasi quyidagicha o’tkaziladi: 

1)  qorin  devori  muskullari  mustahkamlanadi,  buning  uchun  gimnastika 

mashg’ulotlari, jismoniy tarbiya va sport bilan shug’ullanish tavsiya etiladi; 

---

 

288 

2)  ishda  churraga  sabab  bo’ladigan  ortiqcha  jismoniy  zo’riqishlardan 

saqlanish  lozim,  shu  maqsadda  mehnatni  mexanizatsiyalash,  uni  muxofaza 

qilish, ishchilarni jismoniy ishlarga to’g’ri tanlash lozim; 

3) xomilador ayollar xomiladorlikning oxirgi oylarida belbog’-bandaj taqib 

yurishlari  kerak,  tug’ruqdan  keyin  esa  qorinni  massaj  qilish  va  qorin 

muskullarini mustaxkamlash uchun maxsus mashqlar tavsiya etiladi; 

4)  bolalarning  gigiena,  ovqatlanish  qoidalariga  rioya  qilishi,  ularda  ichak 

faoliyati, nafas a’zolari va siydik chiqarishning normal o’tishini kuzatib borish, 

qorin  devoridagi  nuqsonlarni  aniqlash  maqsadida  ularni  qunt  bilan  sinchiklab 

tekshirish, bordi-yu, churra aniqlansa, bolalikda operatsiya usulida olib tashlash; 

5)  yog’  bosishga  va  ayniqsa  undan  keyin  qattiq  oriqlab  ketishga  qarshi 

kurashish; 

6) operatsiyadan keyin churralarning profilaktikasi jaroxat yiringlanishining 

profilaktikasidan  iborat,  buning  uchun  qorin  jaroxati  tamponada  qilinadi, 

laparotomiyani  boshdan  kechirgan  shaxslarga  2-4  xafta  muddatga  dam  olish 

beriladi. 

Jismoniy  ishga  qaytishda  asta-sekinlik  printsipiga  amal  qilish  va  qorin 

devori muskullarini chiniqtirish zarur.