Xirurgik kasalliklar

To’g’ri ichak tushishi 

To’g’ri  ichakning  tushishi  deganda  ichakning  tashqariga,  orqa  chiqaruv 

yo’li atrofiga chiqishi tushuniladi. Qorin ichida bosimning oshishi (qabziyat, ich 

ketar,  tug’ruk,  yo’tal)  ichak  tushishiga  sababchi  hisoblanadi.  Dumba  sohasi  va 

bel-dumg’aza  sohasining  o’q  otar  qurollardan  yaralanishi,  maishiy  shikastlar 

ham ichak tushishiga olib kelishi mumkin. 

Klassifikatsiyasi. To’g’ri ichak tushishining uchta bosqichi farq qilinadi: 

I bosqichi – to’g’ri ichak xojat paytida tushadi, so’ngra o’z-o’zidan joyiga 

kiradi. 

II  bosqichida  –  ichak  jismoniy  zo’riqishda  tushadi,  o’z-o’zidan  joyiga 

kirmaydi, bemorlar qo’llari bilan ichakni joyiga kiritadilar. 

III bosqichida ichak arzimagan jismoniy harakatda ham tushadi va joyiga 

kiritilgandan keyin tez orada yana tushadi. 

Patologoanatomik jihatdan kasallikning 4 formasi tafovut qilinadi: 

1. Orqa chiqaruv yo’li shilliq pardasi tushishi. 

---

 

410 

2. Ichak anal bo’limi devorining hamma qatlamlari tushishi. 

3. To’g’ri ichakning orqa chiqaruv yo’li tushmasdan tushishi. 

4. Orqa chiqaruv yo’li va to’g’ri ichakning tushishi.  

Klinikasi.  Asta-sekin  rivojlanadi,  kasallik  boshlanayotganda  xojatga 

borilganda  faqat  shilliq  parda  tushadi.  Kasallik  rivojlangan  sayin  to’g’ri 

ichakning  tushishi  tez-tez  ro’y  berib  turadi,  ichakni  qo’l  bilan  joyiga 

kiritilgandan  keyin,  hatto  vertikal  xolatda  ham  uning  tushishi  qayd  qilinadi. 

Bemorlar mehnatga layoqatsiz bo’ladilar. 

Ichak  tushganda  quyidagi  asoratlarni  kuzatish  mumkin:  to’g’ri  ichak 

shilliq pardasida yaralar, nekroz va teshilish (perforatsiya), keyinchalik peritonit 

paydo bo’ladi. 

Davolash.  Bolalikda  qabziyat,  ich  ketar,  yo’talni  bartaraf  etishga 

karatilgan  konservativ  davolashning  o’zi  kifoya  qiladi.  To’g’ri  ichak 

tushishining  engil  turida  Tirsh  operatsiyasi  bajariladi  –  orqa  chiqaruv  yo’li 

atrofidagi  teri  ostiga  kumush  simning  teri  osti  implantatsiyasi  bajariladi. 

Kyummel-Zereni  bo’yicha  rektopeksiya  operatsiyasi  juda  yaxshi  natija  beradi. 

Bu  operatsiyaning  mohiyati  to’g’ri  ichak  devorini  umurtka  pog’onasining 

bo’ylama boylamiga dumg’aza umurtqalari sohasiga fiksatsiya qilishdan iborat. 

To’g’ri  ichakning  tushishi  anal  sfinkterning  etishmovchiligi  bilan  birga 

uchraganda  yuqorida  zikr  kilingan  operatsiyani  chanoq  tubi  muskullarini 

mustahkamlash bilan to’ldiriladi.