Xo‘jalik chikindi suvlarining xosil bulishi,tarkibi xossalari va suv xavzalariga ta’siri. Inson organizmi o‘zini qurshab turgan tashki muxit bilan chambarchas bog‘likdir

Cho‘kma maydonlari xisobi
Tozalash inshootlaridan, ayniqsa ikki qavatli tindirgich va metantenkadan chiqqan cho‘kmalar yuqori namlikka ega bo‘ladi. Masalan, ikki qavatli tindirgichdan ajralib chiqqan cho‘kma namligi 90%, metantenkadan ajralib chiqqan cho‘kma esa 96-97% namlikka ega. Cho‘kmadan qayta foydalanish uchun uni quritish lozim. Cho‘kmani quritishning keng tarqalgan usuli - cho‘kmani ochiq maydonlarda quritishdir. Cho‘kma maydonlari tabiiy asosli va sun’iy asosli bo‘ladi. Cho‘kma maydonlari atrofi tuproqdan qilingan uyumlar( tepachalar) bilan o‘rab olingan tekislangan kartalardan iboratdir. Kartalar o‘lchami mahalliy sharoitlardan kelib chiqqan holda qabul qilinadi: bitta karta eni 10-40 m , uzunligi 100-150 m, cho‘kma qalinligi esa 0.7-1. bo‘ladi. Maydon hisobi QMvaQ2.04.03-19ga asosan bajarilib, unda cho‘kma maydonlarning umumiy yuzasi va kartalar soni aniqlanadi. Quritilgan cho‘kma mashinalarga ortilib, yaqin atrofdagi fermer xo‘jaligi yerlariga o‘g‘it sifatida ishlatish uchun olib ketiladi.
Quruq moddalar bo‘yicha cho‘kma sarfi
т/сут

Bu yerda: oqova suvlar aralashmasining quyqa moddalar bo‘yicha konsentratsiyasi; Э- cho‘kmalarni ushlab qolish samaradorligi, 0.4-0.5;
К₁ =1.1-1.3 cho‘kma hajmini hisobga oluvchi koeffitsiyent оқова suvlarni o‘rtacha sutkalik sarfi, м³ /сут .
2. Nam cho‘kmaning miqdori


Bu yerda cho‘kma namligi; cho‘kmaning zichligi, 1т/м³
3. Cho‘kma maydonining foydali yuzasi


2,8 к- 2 в-2

Асосий адабиётлар

1. Яковлев С.В., Карелин Я.А., Жуков А.И., Колобанов С.К., "Канализация" М. Стройиздат, 1985, 632 6.
2. ҚМҚ 2,04.03.19. " Ташки тармоклар ва икшоотлар ", "Оқова сувларни окизиш ватозалаш", Тошкент., 2023 148 бет.
3. Калицун Б.И., "Водоотведение систем и сооружения" М. Стройиздат, 1987: 336 бет. Абрамов Н.Н."Водоснабжение" М,, Стройиздат 1982й.
4. Зокиров У.Т., "Окова сувларки окизиш тизимлари" ТАҚИ, Укув
кўлланма 2000 й.
5. "Сув таъминоти ва резервуарларидан оқилона фойдаланиш". Ўқув кўлланма Т.А.Абдуллаев, 2000 й,
6. Зокиров У.Т Сув таъминоти ва канализация тизимлари. Ўқув кўлланма ТАҚИ. 2000 й.
7. Абдуллаев Т.А. «Очик сув манбаларидан сув олувчи иншоотларни лойихалаш» укув кулланма. Тошкент 1997 йил.
8. Абдуллаев Т.А. Шахар ичимлик сув ўтказиш тармокларини лойиҳалаш. Ўқув қўлланма, ТАҚИ 2000 й
9. Зокиров У.Т., Буриев Э.С. «Окова сувлани окизкш ва тозалаш» фанидан укув кулланма. Тошкент 2003 йил.
Қўшимча адабиётлар
1. Таблица для гидравлического расчета канализационных сетей под редакции Н.А. Лукиных, Лукиных А.А., 1974 ,152 б
2. Абрамов Н.Н., Сомов Н.А., "Расчет водоснабжених сетей" М.
Стройиздат 1983.
3. Сомов Н.А. "Водоснаженую систему и сооружения" М. Стройиздат