Xorijiy investitsiyalarni jalb etishda hududiy jihatdan yondashuv

Xorijiy investitsiyalarni jalb etishda hududiy jihatdan yondashuv

Reja:

1.Xorijiy investitsiyalarni iqtisodiyotda o’rni

2. Xorijiy investitsiyalarni jalb etishda hududiy investitsiya siyosati

3. Xorijiy investorlarni qo‘llab quvvatlash

Jahonda turli mintaqalar iqtisodiyotini rivojlanishida investitsiyalarga bo‘lgan talab va taklif o‘rtasidagi nomutanosiblik, investitsiyalar oqimining taraqqiy etgan mamlakatlardan rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiyotiga yo‘nalishi tendensiyalariga ega bo‘lib bormoqda. Natijada rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiyotida to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalarning ulushi oshib bormoqda.
Zamonaviy iqtisodiy adabiyotlarda xorijiy investitsiyalarni jalb etishda hududiy investitsiya siyosati va uni takomillashtitishga doir ko‘plab tadqiqodlar olib
borilgan.
Jahon mamlakatlari tajribasi ko‘rsatishicha, mamlakat iqtisodiyotiga xorijiy investitsiyalarni faol jalb qilish iqtisodiy taraqqiyotni ta’minlashning muhim omillaridan biri hisoblanadi.
Mazkur masala, birinchi navbatda, mamlakatning investitsion jozibadorligiga, xorijiy investorlarga yaratilgan shart-sharoitlarga va mamlakatda olib borilayotgan investitsiya siyosatiga borib taqaladi. O‘z navbatida, mamlakat iqtisodiyotiga xorijiy investitsiyalarning faol jalb qilinishi mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan yanada rivojlantirish va aholi farovonligini ta’minlash, ishlab chiqarishda tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish va uni intensiv rivojlantirish, iqtisodiyot tarmoqlarida zamonaviy texnologiyalarni joriy qilish orqali raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarish, mineral xom ashyo va qishloq xo‘jaligi resurslarini chuqur qayta ishlash bo‘yicha yuqori texnologik ishlab chiqarish, mamlakatning eksport salohiyatini oshirish imkoniyatlarini yaratadi. Bunday imkoniyat va uni erishishga qaratilgan iqtisodiy-ijtimoiy islohotlarning samaradorligini ta’minlash ularning qay darajada va qanday shakllarda jalb qilinishiga ham bevosita bog‘liqdir.
Turli mezonlar bo‘yicha xorijiy investitsiyalarning tasniflanishi ularni jalb qilish masalasiga ham bevosita daxldordir. Buguni kunda jahon amaliyotida xorijiy investitsiyalarni jalb qilishning turli shakllari mavjud bo‘lib, eng ommabop shakllari sifatida quyidagilar qaraladi.
Milliy iqtisodiyotga xorijiy investitsiyalarni jalb etishda ham asosiy e’tiborni ularning real investitsiyalar shaklida ko‘proq kirib kelishga qaratish lozim. CHunki investitsiyalarning real ko‘rinishda ko‘proq kirib kelishi mamlakatda fan-texnika taraqqiyotining, texnologik o‘zgarishlarning jadallashuviga imkon beradi.
Aytish lozimki, bevosita xorijiy investitsiyalarni iqtisodiyotga jalb qilish ilg‘or ishlab chiqarishni zamonaviy, yangi uskuna, texnologiya bilan jihozlash, nou-xau va malakaviy ishchi kuchiga ega bo‘lish, ish tajribasini o‘rganish, yangi ish joylarini tashkil qilish, mahalliy bozorni sifatli mahsulotlar bilan to‘ldirish, eksport salohiyatini oshirish, milliy iqtisodiyotning jahon xo‘jaligiga integratsiyalashuvi imkoniyatlarini beradi.
Shuning uchun ham mamlakatimizda xorijiy investitsiyalarni faol jalb etish va xorijiy investorlarni qo‘llab quvvatlash bir qator islohatlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, Istiqlol yillarida O‘zbekistonda xorijiy investitsiyalarni jalb etish orqali zamonaviy texnologiyalar asosida tovarlarni ishlab chiqaruvchi korxonalarni tashkil etish bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan uzoq muddatli kapital qo‘yilmalar uchun barcha qulay shart-sharoitlar yaratildi. Shu bilan birgalikda, iqtisodiy islohotlar davrida investitsion va tadbirkorlik faoliyatining huquqiy asoslari takomillashib bormoqda. «Investitsiyalar va investitsiya faoliyati to‘g‘risida», «Maxsus iqtisodiy zonalar to‘g‘risida», «O‘zbekiston Respublikasida investitsiya muhitini tubdan yaxshilash chora-tadbirlari to‘g‘risida», «To‘g‘ridan-to‘g‘ri xususiy xorijiy investitsiyalarni jalb etishni rag‘batlantirish borasidagi qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»,
kabi huquqiy hujjatlar qabul qilindi.
O‘zbekiston Respublikasining «Investitsiyalar va investitsiya faoliyati to‘g‘risida» gi Qonunining 34-moddasiga asosan chet ellik investorlar O‘zbekiston Respublikasi hududida chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalar tashkil etishlari hamda O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari bilan o‘zlariga berilgan barcha huquqlar, kafolatlar va imtiyozlardan foydalanishlari mumkin. Amaldagi qonunchilikka muvofiq, 2018 yil 1 sentyabrdan xorijiy investitsiya ishtirokidagi korxonalar ustav fondidagi xorijiy investitsiyalar ulushining eng kam miqdori 30 foizdan 15 foizga kamaytirildi hamda shu turdagi korxonalar ustav fondining eng kam miqdori 600 mln. so‘mdan 400 mln. so‘mgacha kamaytirildi.