Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 938 - 
daromadlarning 72 foizi mineral konlarini o'z ichiga oladi va tog'-kon sanoati 
mamlakatning eng yirik ish bilan ta‘mnlash tarmog‘i hisoblanadi. Uning eksporti - 
mis, oltin va neft mahsulotlaridir. Mamlakat suv hududlari ham dunyoning birinchi 
ofshor tog'-kon loyihasi hisoblanadi. Kanadalik ofshor neftni burg'ilash 
texnologiyasidan foydalanish okean ostida bir kmdan oshiqroq chuqurlikda mis, 
oltin, qo'rg'oshin, kumush va rux qazib olishi bilan ahamiyatlidir. Konlarda qazib 
olish jarayoni Papua-Yangi Gvineya uchun iqtisodiy xavfsizlik masalalari, ayni 
paytda atrof-muhitning tanazzuliga olib kelmoqda. 
Misol uchun, ―OK Tedi‖ koni mis va oltin qazib chiqaradi. Bundan tashqari, 
―OK Tedi‖ daryosi tizimiga oqadigan 80 ming tonna chiqindi jinslar va 120 ming 
tonna zaharli moddalar chiqindi holatida qayta ishlanadi. Ushbu daryodagi 
baliqchilik, shuningdek, daryo bo'yidagi qishloq xo'jaligi infratuzilmasi juda kata 
miqdorda talofat ko‘rmoqda. "Ok Tedi ekologik falokati" shirkati atrof-muhitga 
ta'sirini o'z joniga qasd qilganligini tasdiqlaydigan minglab Papua-Yangi Gvineya 
konchilik kompaniyalariga qarshi da'vo arizasi bilan yakunlandi. Bir jamoa, 
Yonggom, konchilik shirkatidan $28,6 mln. AQSh dollarlik badalga erishdi. Yana
bir mahalliy guruh Ningerum esa 4 mlrd.AQSh dollari badal to‘ladi. Tinch okeani 
orollari mineral resurslariga boy bo‘lgan hudud hisoblanadi. Yangi Kaledoniya 
dunyodagi nikel zahiralarining 10 foizini tashkil qiladi va dunyoda beshinchi yirik 
metall ishlab chiqaruvchi hisoblanadi. Fidiyaning ikkinchi yirik eksporti - oltin 
qazib olish sanoati mamlakatdagi asosiy tarmog‘i hisoblanadi. 
Oltin tizma (Gold Ridge) - Gidalkanal, Sulaymon orollari, poytaxt Goniara 
shahridan taxminan 30 km sharqda joylashgan. Gold Ridge koni Ross Mining NL 
tomonidan boshqarildi. 1998 va 2000 yillarda "Delta Gold Ltd" kompaniyasiga 
qarashli bo‘lib, fuqarolar o‘tasida tartibsizliklari sababli konda faoliyat to‘xtalishiga 
kelishilgan edi. 2003 yilda ―Solomons Gold‖ kompaniyasi tomonidan siyosiy xavfni 
sug'urtalovchilar tomonidan sotib olingan. ―Allied Gold‖ 2010 yilda kompaniyani 
sotib oldi va keyimchalik kon ishlarini qayta tikladi.
2012 yilning avgust oyi oxirida ―Allied Gold‖ aktivlari ―St. Barbara Limited‖ 
(Avstraliya), ―Gold Ridge Mining Limited‖ shirkati tomonidan sotib olingan. ―Gold 

---