Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

3.2.6. Xizmatlar sohasi 
Shveytsariya xizmat ko'rsatish sektori iqtisodiy tuzilmasining eng muhim 
tarkibiy qismi bo'lib, mamlakat YaIMning 70 foizini tashkil qiladi. Shveytsariya 
federal statistika idorasi hisobotiga ko'ra, moliya va bank xizmatlari shveytsariya 
iqtisodiyotiga 11,6 foiz miqdorida qo'shimcha xizmat ko'rsatishning asosiy tarkibiy 
qismidir. Shveytsariyaning Shveytsariya sayyohlik kompaniyasi Shveysariyaning 
iqtisodiy tuzilmasining yana bir muhim tarkibiy qismi bo'lib, uning sof daromadi 
2017 yilda 31,7 mlrd. yevroni tashkil etgan. 
Sug'urta xizmati iqtisodiyotning yana bir muhim qismi hisoblanib, jahon 
miqyosida faoliyat olib boradilar. Bu kompaniyalar qayta sug'urtalash kabi muayyan 
sohalarda yetakchi hisoblanadi. Shveytsariya ushbu innovatsion xizmat turlarini 
kashf qilgan mamlakat hisoblanadi. Shveytsariyaliklar aholi boshqa har qanday 
millatdlardan ko'proq sug'urta qilishadi. Shveytsariyaning ko'plab sug'urtachilari - 
Axa Winterthur, Zurich Insurance, Vaudoise va boshqalar. Shveytsariyaning 
ko'pgina sug'urtalovchilari o‘z hayotlarini, mulk, faoliyat, kashfiyotlarni sug'urta 
qiladi. 
Moliya 
Mamlakataning rasmiy pul birligi Shveytsariya franki bo‘lib, Lixtenshteynda 
ham ishlatiladi. Shveytsariya bank qonuni (1934) markaziy joylashuv, siyosiy 
166
 https://tradingeconomics.com/switzerland/industrial -production 
 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 298 - 
barqarorlik va maxfiylik to'g'risidagi qonunlar mijozlar va ularning hisoblari 
to'g'risida ma'lumotni ruxsatsiz oshkor qilish uchun jinoiy jazoga aylandi. 
Shveysariyani dunyodagi eng muhim moliyaviy markazlardanbiriga aylantirishda 
muhim omil bo'ldi. Shu bilan birga, maxfiylik qonunlari Shveytsariya banklarida 
hisob-kitoblarni amalga oshirish uchun uyushgan jinoyatchilik tashkilotlarini hamda 
Shveytsariya bank qonunchiligini o'zgartirishga olib keldi. Eng yirik banklar, 
Shveysariya Yunayted banki (UBS,1998 yilda Shveytsariya Banki va Shveytsariya 
Banki korporatsiyasining birlashuvidan tashkil topgan) va Credit Suisse Group 
dunyoning yirik moliyaviy tashkilotlari qatoriga kiradi.
Globallashuv jarayonida, Shveytsariya banklariga xos bo'lgan xususiyatlar – 
biznesga ishionch, shaffof va yuksak darajadagi professionalligi dunyodagi eng 
yirik moliya institutlari tomonidan taqlid qilingan. Bundan tashqari, 1990-yillardagi 
Sovuq urush tugaganidan so'ng yuzaga keladigan keskinlikning kamayishi 
Shveytsariyaning betarafligi bilan bog'liq vaziyat xavfsizligini ta'minlamagan. 
Shunday qilib, 90-yillar davomida bank sektorining konsolidatsiyasi va qayta tashkil 
etilish samaradorligini oshirishga alohida e'tibor qaratildi. 
Bank 
2016 yilda moliyaviy sektor Shveytsariyaning yalpi ichki mahsulotining 11,6 
foizini tashkil qildi va taxminan 196 ming kishini ish bilan ta'minladi (ulardan 136 
ming tasi bank sektorida ishlaydi). Bu Shveytsariya ishchilarining umum iysonining 
5,6% ni tashki etadi. Shveytsariya betarafligi va xorijiy davlatlar tomonidan e'tirof 
etilgan milliy suverenitet bank sektori rivojlanishi uchun barqaror muhitni yaratdi. 
Shveytsariya jahon urushlari orqali Yevropa Ittifoqiga a'zo bo'lmagan va 2002 
yilgacha Birlashgan Millatlar Tashkilotining a'zosi ham bo'lmagan. Hozirgi vaqtda 
kelib chiqish mamlakatidan tashqarida o'tkaziladigan jamg'armalarning qariyb 28 
foizi (ba'zan "offshor" mablag'lar deb ataladi) Shveytsariyada saqlanadi. 2017 yilda 
Shveytsariya banklari 5,8 trillion Shveytsariya frankini boshqargan.
Xalqaro hisob-kitoblar banki, dunyoning markaziy banklari o'rtasidagi 
hamkorlikni osonlashtiradigan tashkilot, Bazel shahrida joylashgan. 1930-yilda 
tashkil etilgan BIS Shveytsariyada, Birinchi jahon urushining ikki tomonida turgan 

---