Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 475 - 
4.3.1-jadval 
Ruminiya iqtisodiyotining umumiy tavsifi (2017 y.) 
Bolgariya va Ukrainaning Qora dengiz bilan chegaradosh janubi-sharqiy Yevropa 
chegaralaridagi hudud 
Poytaxti
YaIM 
Oltin 
valyuta 
Zahirasi 
Tashqi 
qarzi
BUXAREST, 
$245,590 mlrd 
$45.07 mlrd 
$94.17 mlrd 
Budjeti 
Global 
innovation 
index 
HDI 
Daromadlar 
: 
$55.12 mlrd 
Xarajatlar: $59.62 mlrd 
42 (39.16) 
50 (0.802) 
Maydoni 
110,879 kv km 
Tabiiy 
resurslar 
neft (zaxiralar pasayishi), yog'och, 
tabiiy gaz, ko'mir, temir javhari, tuz, 
ekin maydonlari, gidroenergetika 
Aholisi
7,101,510
Qishloq 
xo’jaligi 
sabzavot, meva, tamaki, sharob, 
bug'doy, arpa, kungaboqar, shakar 
lavlagi; chorvachilik 
Umumiy 
chegarasi
uzunligi
2,844 km 
Bolgariya 605 km, 
Vengriya 424 km, 
Moldova 683 km, 
Serbiya 531 km, 
Ukraina 601 km 
 
 
Sanoati tarkibi 
 
elektr mashinasozligi va jihozlari, 
to'qimachilik va poyabzal, engil 
mashina va avtomobillarni yig'ish, 
tog'-kon sanoati, yog'ochni qayta 
ishlash, qurilish materiallari, 
metallurgiya, kimyoviy moddalar,
Ishsizlik
Inflatsiya 
Soliqlar
5.4% 
1.1% 
28.5% 
YaIM tarkibi 
Qishloq xo‘jaligi: 4.4 % 
Sanoat:34.2% 
Xizmatlar:63.3% 
Gini index 
BERI 
Easy of 
Doing 
Business
28.3 
47 (6.47)
77
 
 
Yirik 
kompaniyalari 
Adevărul Holding, Angst, Apulum, 
Automobile Dacia, Banca 
Transilvania, Căile Ferate Române, 
Farmec, Jolidon, Mangalia shipyard, 
Mega Image, Metrorex, Mobexpert, 
YAIM 
darajasi
48 (nominal) 
41 (PPP)
Iqtisodiy 
hamkorlik 
EBRD, EU, WTO, OSCE, UN, 
UNCTAD, UNESCO, UNIDO, 
UNWTO 
Davlat 
boshqaruvi 
Yarim prezidentlik 
respublikasi 
Jon boshiga 
YaIM 
$ 23,709,349
Manba
: Xalqaro tashkilotlarning rasmiy ma’lumotlari asosida mualliflar ishlanmalari (ciaworldfactbook.com, 
britannica.com, 
 
countrymattersltd.com, 
 
un.org, 
 
worldatlas.com, 
 
focus-economics.com, 
 
imf.org, 
 
metrocosm.com, 
 
statista.com ) asosida. 
 
4.3.4. Tabiiy resurslar va Energetika
Ruminiya neft qazib oluvchi mamlakat bo‘lsada hozirgi kundagi miqdor 
mamlakatning o'z-o'zini ta'minlash uchun yetarli emas. Garchi Yevropaning eng 
katta neft qazib oluvchisi bo'lgan bo'lsa-da, uning zaxiralarining aksariyati Nikolae 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 476 - 
Chaushesku davrida ishlatilgan. Natijada, bugungi kunda hudud neft va gazni 
mahsulotlarini import qiluvchi mamlakatga aylangan. 
Ruminiyada mineral qazib olish mamlakat ichki talabiga mos keladi. Energiya 
ehtiyojlari, shuningdek, bitum va antrasit ko'mirni hamda neft xom-ashyosini import 
qilishga majbur bo‘lmoqda. 2016 yilda mamlakatda taxminan 45 mln. tonna ko'mir, 
4086 tonna volfram, 635 ming tonna temir javhari va 53 ming tonna ruxli ma'dan 
qazib olindi. Mis, qo'rg'oshin, molibden, oltin, kumush, kaolin va floritning qazib 
olish miqdori kamayib bormoqda. 
Mamlakatning janubi-g'arbiy qismidagi Motru vodiysidagi yirik linyit 
maydoni 
Rovinari 
va 
Turceni 
tumanlarida 
joylashgan 
ikkita 
Ruminiya 
elektrostantsiyasiga ega. Sobiq Ittifoq Ruminiyani urush tovon puli sifatida talab 
qilgan Ikkinchi jahon urushidan so'ng Ruminiyani eng katta muammolardan biri, 
boshqa yonilg'iga asoslangan elektr stansiyalarining juda cheklangan rivojlanshli 
iqtisodiyotga ega edi. Shunga qaramay, 1951-60 yillarga mo'ljallangan va keyingi 
rejalar bilan to'ldirilgan reja asosida energiya ishlab chiqarishda sezilarli o'sish 
kuzatildi. Ushbu o'sishning asosi - har biri 200-10000 kilovatt quvvatga ega yirik 
quvvatli loyihalar seriyasi bo‘lmish issiqlik va gidroelektr stantsiyalari qurildi (eng 
katta quvvat Motru vodiysi linyit maydoniga o'rnatilgan). Ruminiyaning ko'plab 
daryo tizimlari Tuna bilan birlashib, mamlakatga katta gidroenergetika salohiyatini 
beradi. Temir darvoza binosida kamida uchdan besh qism elektr energiyasi ishlab 
chiqariladi. 2000-yillarning boshlarida yana bir reaktor bo'lgan Cernavodåda, Duna 
daryosida Kanada yordami bilan ikki yadroviy reaktor ishga tushirildi. 
Tabiiy gaz
Ruminiya tabiiy gaz eksportchisi hisoblanadi. Ruminiyalik olim Lazar 
Edeleanu dunyodagi birinchi marotaba neft mahsulotlarini oltingugurt dioksidi 
bilan, boshqacha qilib aytganda, kimyoviy o'zgarishsiz ba'zi uglevodorodlar 
guruhlaridan neftni ajratib olishni usulini amaliyotga tadbiq qilgan fan arbobi 
hisoblanadi. Eng yirik ko'mir zaxiralari - bitumli ko'mir (yumshoq ko'mir) bo‘lib, 
mamlakat miqyosidagi ko'mir ishlab chiqarishning yarmi faqat Jiu vodiysi hissasiga 
to‘g‘ri keladi. Energiya bo‘lgan talabni qondirish uchun past sifatli linyit zahiralari 

---