Xroniki pielonefrit
tarix 16.02.2017 ölçüsü 5,75 Mb. #8801
Xroniki pielonefrit – böyrəklərin qeyri- spesifik iltihabi xəstəliyi olub, böyrək parenximası, kasa - ləyən sistemi və kanalcıqların zədələnməsi ilə xarakterizə olunur. Xroniki pielonefrit – böyrəklərin qeyri- spesifik iltihabi xəstəliyi olub, böyrək parenximası, kasa - ləyən sistemi və kanalcıqların zədələnməsi ilə xarakterizə olunur. Sonradan prosesə böyrək yumaqcıqları və damarları qoşulur.
Hər 1000 nəfərə 1-4 xəstələnmə düşür Hər 1000 nəfərə 1-4 xəstələnmə düşür Əsasən qızlar və qadınlar xəstələnirlər (daha çox cavan və orta yaşda olan) –oğlan və kişilərdən 6 dəfə çox uretranın anatomik quruluşu cinsi həyat ginekoloji xəstəliklər (vulvovaginit) hamiləlik (sidik yollarının obstruksiyası) - doğuşdan sonrakı dövr
Oral kontraseptivlərin istifadəsi (selikli qişanın PH-nı azaldır, mikrosirkulyasiyanı pozur, yerli immuniteti zəiflədir) Oral kontraseptivlərin istifadəsi (selikli qişanın PH-nı azaldır, mikrosirkulyasiyanı pozur, yerli immuniteti zəiflədir) Sidik kisəsinin neyrogen disfunksiyası Sidik kisəsi-sidik axarı reflyuksu Böyrək hemodinamikasının pozulması Yaşlı kişilərdə (prostat vəzinin adenoması, xərçəngi, sidik daşı xəstəliyi)
Qram (-) infeksiyalar: Qram (-) infeksiyalar: Bağırsaq çöpləri (E.coli) -70-95% (xəstəxanadan kənar infeksiya) Enterokokklar (xəstəxanadan kənar infeksiya) -5 % Proteylər – 19% Göy irin çöpləri Klebsiellalar – 6% Serratia Enterobakter
Qram (+) infeksiyalar: stafilokokklar -11%, streptokokklar -3% Qram (+) infeksiyalar: stafilokokklar -11%, streptokokklar -3% Bakteriyaların L forması (kimyəvi preparatlara qarşı mikroorqanizmlərin uyğunlaşan forması) Protoplastlar (sidiyin əkilməsi zamanı bu infeksiya tapılmır) Mikoplazmalar
Viruslar Viruslar Göbələklər Leptospiralar Mikst törədicilər (2/3 hallarda)
Uroloji manipulyasiyalar Uroloji manipulyasiyalar Keçirilmlş kəskin pielonefrit (düzgün olmayan, az müddətli müalicə) Soyuqlama Urodinamikanın pozulması Hamiləlik ( hormonal pozgunluqlar, sıxılma)
Şəkərli diabet Şəkərli diabet LOR üzvlərinin xroniki infeksiyaları Ağız boşluğunun xroniki infeksiyaları Genetik meyllik Sidik çıxarıcı yolların anomaliya və strikturaları
İnfeksiyanın böyrəklərə daxil olma yolları: İnfeksiyanın böyrəklərə daxil olma yolları: Hematogen yol (əsas yol) Qalxan yaxud urinogen yol (sidik axarının boşluğu ilə) Qalxan yaxud urinogen yol (sidik axarının divarı ilə) Törədicinin bilavasitə böyrəyə təsir etməsi Urodinamikanın pozulması (sidik kisəsi-sidik axarı reflyuksu) limfa axınının pozulması İmmun mexanizmlərin rolu
Əmələ gəlməsinə görə: Əmələ gəlməsinə görə: 1-cili pielonefrit (uroloji xəstəliklə əlaqəsi olmayan) 2-cili pielonefrit (uroloji xarakterli sidik çıxarıcı yolların zədələnməsi fonunda) İltihabi prosesin lokalizasiyasına görə: 1 tərəfli pielonefrit 2 tərəfli pielonefrit Total pielonefrit Seqmentar pielonefrit
Sidik çıxarıcı yolların keçiriciliyinin vəziyyətinə görə: Sidik çıxarıcı yolların keçiriciliyinin vəziyyətinə görə: - Obstruktiv - Qeyri-obstruktiv
Xəstəliyin fazası: Xəstəliyin fazası: Kəskinləşmə Remisiya İltihabi prosesin aktivliyinə görə: Aktiv iltihab fazası Latent iltihabi proses fazası Remissiya fazası
Xəstəliyin kliniki formaları: Xəstəliyin kliniki formaları: Hipertonik forma Nefrotik forma (nadir hallarda) Septiki forma – urosepsis Hematurik forma Anemik forma Latent və ya az simptomlu forma Residivləşən forma XBÇ-nin olması (böyrəklərin büzüşməsi)
SİNDROMLAR: SİNDROMLAR: 1) Ağrı 2) Dizurik 3) Sidik 4) İntoksikasiya 5) Hipertenziya
Bel nahiyyəsində ağrılar Bel nahiyyəsində ağrılar Üçütmə, temperaturun olması (subfebril yaxud febril) -20% hallarda Pasternatski simptomunun (+) olması Dizuriya (pollakiuriya, stranquriya, poliuriya, nikturiya)
Arterial hipertenziya (45-60% hallarda) Arterial hipertenziya (45-60% hallarda) Xüsusi çəkinin normal olması Tədricən XBÇ inkişaf edə bilər (XBÇ zamanı sidik sindromu zəif olur). Bu zaman xüsusi çəki azalır Tofilo simptomu Ağızda quruluq, yanğı hissi Papilyar nekroz ( ŞD-də və hamilə qadınlarda ola bilər)
Qanin ümumi analizi: Anemiya (azot xaric edilmə funksiyası pozulmadan) Leykositoz EÇS - nin artması
Sidiyin ümumi analizi: Sidiyin ümumi analizi: Xüsusi çəkinin aşağı olması (azot xaric edilmə funksiyası pozulanda) Leykosituriya Şteynheymer-Malbin hüçeyrələri və aktiv leykositlərin tapılması Bakteriuriya
Mikrohematuriya (xəstəliyin kəskinləşmə mərhələsində 30-40% xəstələrdə) Mikrohematuriya (xəstəliyin kəskinləşmə mərhələsində 30-40% xəstələrdə) Silindruriya da ola bilər Sidik bulanıq olur Neçiporenko sınağı Zimnitski sınağı
USM (skrininq üsulu) USM (skrininq üsulu) KT NMR Böyrəklərin ümumi R-qrafiyası Ekskretor uroqrafiya
Retroqrad pieloqrafiya Retroqrad pieloqrafiya Böyrəklərin angioqrafiyası Xromosistoskopiya Radioizotop skenerləşmə Radioizoop renoqrafiya
Klinik əlamətlər Klinik əlamətlər Proteinuriya, bakteriuriya, leykosituriya USM əlamətləri: böyrəklərin ölçülərinin asimmetriyası, kasa- ləyən sisteminin genişlənməsi və deformasiyası, böyrək konturunun qeyri- hamarlığı
Soyuqdan qorunmaq Soyuqdan qorunmaq Fiziki işin məhdudlaşdırılması
Kifayət qədər zülal, karbohidrat, yağlar, vitaminlər 2-3 l/gün dozada maye qəbulu Quş üzümü şirəsi (antiseptik təsir) Qarpız, yemiş, balqabaq (sidik qovucu və antiseptik təsir) Sidiyin PH-nı dəyişmək, mikroorqanizmlər üçün əlverişsiz şərait yaratmaq (2-3 gün ərzində çörək, un məhsulları, ət, yumurta -turşulaşdırır, 2-3 gün isə meyvə, tərəvəz, süd-qələviləşdirir )
Sidiyin xaric olunmasının bərpa edilməsi (adenoma, daş, nefroptoz-nefropeksiya əməliyyatı) Sidiyin xaric olunmasının bərpa edilməsi (adenoma, daş, nefroptoz-nefropeksiya əməliyyatı)
Erkən başlamaq Uzun müddətli müalicə (sidik mikroflorasının həssaslığı nəzərə alınmaqla) Antibakterial preparatların dəyişdirilməsi yaxud müştərək istifadə edilməsi
Antibiotiklər: Antibiotiklər: Pensillin qrup Sefalosporinlər -enterokokklara zəif təsir edir yaxud etmir (seftriakson, sefotaksim) Aminoqlikozidlər: gentamisin, amikasin, kanamisin (qram +,qram- flora, göy irin çöpləri)
Linkozaminlər: linkomisin-bakteriostatik təsir (qram + kokklar, spor əmələ gətirməyən anaeroblar) Linkozaminlər: linkomisin-bakteriostatik təsir (qram + kokklar, spor əmələ gətirməyən anaeroblar) Levomisetin –bakteriostatik təsir (qram+,qram-, aerob, anaeroblar, mikoplazma, xlamidiya) İmipinem (karbapenem preparatı)-ehtiyat antibiotikidir, qarışiq və ağır infeksiyalarda istifadə edilir
V/d 0,5-1,0 + 100 ml 5%-li qlükoza yaxud ə/d 0,5-0,75 q.×2 dəfə (lidokainlə) Silastatin imipinemin böyrək inaktivasiyasını tormozlayır.
Sulfanilamidlər-urosulfan (qələvi reaksiyada təsiri artır)-az hallarda istifadə edilir Sulfanilamidlər-urosulfan (qələvi reaksiyada təsiri artır)-az hallarda istifadə edilir Xinolonlar: I nəsil-neviqramon, qramurin, palin II nəsil: siprofloksasin (500 mq)-”qızıl standart”, ofloksasin (200-400 mq), pefloksasin (400 mq), norfloksasin, levofloksasin (250 mq)
Sidiyin turş reaksiyasında təsiri güclənir: - penisillin və onun yarım sintetik preparatları - tetrasiklin - novobiosin Sidiyin qələvi reaksiyasında təsiri güclənir: - eritromisin - oleandomisin - linkomisin - aminoqlikozidlər
Sidyin reaksiyasından asılı olmayaraq təsir göstərən preparatlar: - levomisetin - ristomisin - vankomisin
Nitrofuran törəmələri: furamaq (furazidin), furadonin, furagin (qram+, qram –infeksiyalar) Nitrofuran törəmələri: furamaq (furazidin), furadonin, furagin (qram+, qram –infeksiyalar) Xinolinlər: nitroksolin (qram+, qram –flora)
Qeyri-steroid iltihab əleyhinə preparatlar: voltaren Qeyri-steroid iltihab əleyhinə preparatlar: voltaren Indometasin (uzun müddət istifadə edildikdə böyrək məməciklərinin nekrozunu və böyrək hemodinamikasının pozğunluğunu verə bilər) Böyrək qan cərəyanının yaxşılaşdırılması: kurantil, trental, heparin, eufillin Böyrəklərin funksional passiv masajı: Lazix və ya furosemid (həftədə 2-3 dəfə)
Ayı qulağı Ayı qulağı Qarğıdalı saçağı İtburnu dəmləməsi Quş üzümü şirəsi (tərkibində Na benzoat vardır)-antiseptik təsir
Adaptogenlər - jenşen Adaptogenlər - jenşen Metilurasil (1 qr.-dan 4 dəfə-15 gün) Levamizol (dekaris) (150 mq., 3 gündən bir-2-3 həftə) Timalin (10-20 mq-dan gündə 1 dəfə-5 gün) T aktivin (100 mkqr.-dan gündə 1 dəfə-5-6 gün)
Böyrək nahiyyəsinə furadoninlə elektroforez Böyrək nahiyyəsinə furadoninlə elektroforez Böyrək nahiyyəsinə eritromisinlə elektroforez Böyrək nahiyyəsinə kalsi xlorla elektroforez Diatermiya, ozokerit, parafin applikasiyaları
Hipotenziv Hipotenziv Ağrıkəsici Antipiretik Anemiya əleyhinə və s.
Mineral sular (iltihab əleyhinə, böyrək qan dövranını yaxşılaşdırıcı, sidik qovucu təsir, sidiyi qələviləşdirir) Mineral sular (iltihab əleyhinə, böyrək qan dövranını yaxşılaşdırıcı, sidik qovucu təsir, sidiyi qələviləşdirir) Qala altı, Jeleznovodsk, Truskavets, Yessentuki, Bayraməli Əks-göstərişlər: -ciddi AH -ciddi anemiya -XBÇ
3-6 ay ərzində hər ay 7-10 günlük müalicə 3-6 ay ərzində hər ay 7-10 günlük müalicə Bu müddətdən sonra davamlı remissiya olarsa - antibiotikoterapiya dayandırılır
Dostları ilə paylaş: