Ġxtisas: MÜhasibat üÇotu fənnin adi : sahibkarliğin əsaslari fənn müƏllimii: HƏbibi həbib məMMƏd o

İqtisadi metod
[
redaktə
 | 
əsas redaktə
]
 
İqtisadi metod iqtisadi siyasətin və maddi maraq prinsiplərinin tətbiqi ilə işin icrasının yerinə 
yetirilməsini təmin edir. İqtisadi metodlar aşağıdakı kimi təsnif olunur: 
1. Müəssisədaxili iqtisadi metodlar. 
2. Müəssisəxarici iqtisadi metodlar. 
Müəssisədaxili iqtisadi metodlar həm müəssisənin iqtisadi maraqlarının, həm də personalının və 
ya işçilərin sosial-iqtisadi tələbatlarının təmin olunmasına xidmət edir. Müəssisəxarici iqtisadi 
metodlar təsərrüfatlararası hesablaşmaları, müəssisə və təşkilatın digər müəssisə və təşkilatlarla, 
alıcılarla, satıcılarla, sifarişçilərlə iqtisadi əlaqələri, əqdlərin bağlanmasını, təsərrüfat, iqtisadi 
və 
maliyyə
 münasibətlərinin formalaşdırılmasını əhatə edir. 
Iqtisadi metodlarınun ən çox tətbiq edilən elementləri aşağıdakılardır : 

Təsərrüfat (və ya 
kommersiya
) hesabı; 

Planlaşdırma; 

Vergi
lər sistemi; 

---


Iqtisadi normativlər (qiymət, əmək norması, vaxt norması, mükafatlandırma 
normaları, 
cərimə
 sanksiyaları və s); 

İnnovasiya
 və 
investisiya
; 

Maliyyələşdirmə. 
İnzibati metod
[
redaktə
 | 
əsas redaktə
]
 
İnzibati üsul idarə edənin idarə olunan 
obyektə
 birbaşa və bilavasitə təsir üsuludur. İnzibati üsul 
məcburedici üsuldur və yüksək tələbkarlıq əsasında insanları fəaliyyətə, icraçılığa, nizama, 
intizama sövq edir. 
Müəssisə
lərin 
rəhbər
ləri bu cür üsulların tətbiqi üçün əmr 
etmək, 
sərəncam
lar, göstərişlər, tapşırıqlar vermək səlahiyyətlərinə malikdirlər. İnzibati üsulları 
aşağıdakı kimi təsnifləşdirmək olar: 
1. Məcbur edici (Hərəkəti etməyə məcbur etmək üsulu). 
2. Qadağan edici (Hərəkəti etməyi qadağan etmək üsulu). Bu üsul inzibati tədbirlərlə, 
qorxutmaqla, hədələməklə həyata keçirilir. 
3. Səlahiyyət verici. 
4. Həvəsləndirici üsul. 
İnzibatçılıq yüksək 
idarəetmə
 bacarığı və qabiliyyətidir. İnzibati təsir metodunun başlıca 
xüsusiyyətləri aşağıdakılardan ibarətdir: 

inzibati üsul müəssisə və 
təşkilat
larda kollektiv münasibətləri formalaşdırır və tənzimləyir; 

inzibati üsul idarəetmə münasibətlərində, sərəncamverici, icraedici strukturlarda subyektlər 
arasında hakimiyyət və tabeçilik münasibətlərini formalaşdırır; 

inzibati üsul öhdəlikləri, yerinə yetirilməməsinə görə cavabdeh şəxslərin məsuliyyətini 
müəyyən edir. 
İnzibatçılıq inzibati proses olaraq üç funksiyanı yerinə yetirir. 
1. Hüquqyaradıcı. İnzibati üsul müəssisədə qanunvericilik aktlarının, dövlət standartlarının 
və normativ sənədlərin tətbiqini, daxili qaydaların, təlimatların formalaşdırılmasını və 
onlara əməl edilməsini tələb edir. 
2. Hüquqverici. Qanunlara, qaydalara əsaslanaraq funksiyaların həyata keçirilməsini 
konkret strukturlara və şəxslərə həvalə edilir. 
3. Tənzimləyici. İnzibati proses hüquqi proses olaraq bütün sahələrin tənzimlənməsini 
həyata keçirir. İnzibatçılıq fəaliyyətin normalar əsasında tənzimlənməsinə yönəldilir.