Kənd təsərrüfatının iqtisadiyyatı 2020, № 4 (34) Agricultural Economics 67
Enerji istehlakı və dayanıqlı inkişaf tələbləri Azərbaycanın kənd təsərrüfatında ilkin enerji resursları istehlakının ardıcıl və nisbətən yüksək
templərlə yüksəlməsi iqtisadiyyatın bu sahəsinin ətraf mühitə təsir yükünün artması ilə müşayiət
olunur. Eyni zamanda, inkişafda dayanıqlılığın gözlənilməsi baxımından istifadə olunan enerji
məhsullarının strukturu da əlverişli hesab edilə bilməz. Aşağıdakı cədvəlin məlumatlarından da
göründüyü kimi hazırda enerji istehlakında neft məhsullarının xüsusi çəkisi xeyli yüksəkdir.
Kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıqda ilkin enerji məhsulları istehlakının strukturu* İlkin enerji resursu 2008 2015 2019 NET
Yekuna
görə,
faizlə
NET
Yekuna
görə,
faizlə
NET
Yekuna
görə,
faizlə
Neft məhsulları
238.6
76.4
317.6
70.7
322.7
62.1
Elektrik enerjisi
55.0
17.6
77.7
17.3
98.4
19.0
Təbii qaz
18.1
5.8
51.8
11.5
97.6
18.8
Digər məhsullar
0.8
0.2
2.1
0.5
0.3
0.1
Cəmi 312.5 100.0 449.2 100.0 519.0 100.0 Mənbə: Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları Həmin məhsulların payına ümumi enerji istehlakının 2/3 hissəsinə qədəri düşür. Belə vəziyyət,
öz növbəsində, aqrar sahədə enerji istehlakı nəticəsində ətraf mühitə atılan zərərli maddələrin
həcminin nisbətən daha yüksək olmasına səbəb olur. Bununla bağlı, son dövrlərdə neft məhsullarının
enerji istehlakında xüsusi çəkisinin azalması meylinin qərarlaşması əlverişli hesab edilməlidir. Həmin
göstəricinin səviyyəsi 2008-2019-cu illərdə 14.3 faiz bəndi, 2015-2019-cu illərdə 8.6 faiz bəndi aşağı
düşmüşdür. Lakin neft məhsullarının payı hələlik nisbətən yüksək olaraq qalır və həm də bu
məhsulların sahədə istehlakının neft məhsullarının mütləq həcmi artmaqda davam edir.
Qeyd edilənlərlə əlaqədar olaraq dayanıqlı inkişaf tələblərinin reallaşdırılması üçün ölkənin
kənd təsərrüfatında enerjiyə qənaətedici amillərin fəallaşdırılması önəm qazanır. Enerjiqoruyucu
texnologiyalar bir qayda olaraq məhsuldarlığın yüksəldilməsinə də müsbət təsir göstərməklə, əslində
enerji səmərəliliyinin artırılmasına ikitərəfli təsir göstərmək gücünə malikdirlər.
