Xulosa Ingliz va o`zbek tillarida fe`l


Grammaik qisqarish sodir bo`lganda



Yüklə 281,5 Kb.
səhifə6/18
tarix19.06.2023
ölçüsü281,5 Kb.
#132672
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18
Ingliz va o`zbek tillarida fe`l

Grammaik qisqarish sodir bo`lganda;

Bunday hollarda vositasiz to`ldiruvchi nazarda tutiladi, chunki u gapda asosiy hisoblanmaydi. Obyektsizlikning bu turi hamisha biror to`ldiruvchi bilan qo`llaniladigan o`timli fe`l o`timli fe`l yordamida aniqlanadi.

  1. Fe`l o`timsizlanganda ;

O`timsiz fe`llar o`z semantikasiga ko`ra vositasiz to`ldiruvchini istisno qiladi.

  1. Fe`l o`timliligiga ko`ra belgilanganda shu fe`ldan keyin qanday so`z kelishi kerakligi o`z-o`zidan aniq bo`ladi.

Semantik jihatdan o`timli-o`timsizlik nisbatining ma`lum bo`limlari bilan bog`liqdir. Masalan: maxsus morfemalardan yasalgan tegishli formalar bilan ifodalangan majhullik, o`zliklik va birgalilik bir paytning o`zida o`timsizlikni ifodalaydi, aks holda kauzativlik o`timlilikga sabab bo`ladi. Grammatikaga subyektning ikkinchi bir subyektni ish harakat yoki protsesni bajarilishiga majbur qilishni yoki ish-harakatning biror predmet ustidan bajarilishini ko`rsatuvchi kategoriya kauzativlik kategoriyasi deyiladi.
Kauzativlik kategoriyasi ingliz tilida faqat leksik-semantik yaruslarda ifodalanadi. O`zbek tilida esa kauzativlik, morfologik, leksik va semantik yaruslarda ifoda etiladi. Fe`l –o`z navbatida quyidagi kategoriyalarga bo`linadi.
Bog`lovchi fe`llar: do, shall, will, can va boshqalar. Bular asosiy fe`lga quyidagi fe`llarni qo`shib ishlatiladi. Ya`ni may do, shall see, will do.
Munosabatni bildiruvchi fe`llar:
to consist – tashkil topmoq
to resemble – o`xshamoq
to lack - yetishmaslik
o`zining formasi jihatidan fe`llar quyidagi bo`linmas grammatik darajalarga ega. Bular zamon, aspekt va nisbat kategorialaridir. Fe`lning eng asosiy ma`nosi ish –harakatning bajaruvchisi shaxs yoki predmet bilan ifodalanadi. Fe`l odatda harakat obyekti sifatida keladi. Fe`lning shaxsli va shaxssiz formasi mavjud.


  1. Yüklə 281,5 Kb.

    Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin