Past temperaturalar sohasi
Past temperaturalarda kristall panjaraning issiqlikdan tebranishi o‘rtacha energiyasi eg taqiqlangan soha kengligidan juda sezilarli kichikdir, natijada bu tebranishlar valent elektronlarini qo‘zg‘ata olmaydi va o‘tkazuvchanlik sohasiga uzata olmaydi.
energiyasi ed ~ 0,01 eV bo‘lgan donor sathlaridan elektronlarni o‘tkazuvchanlik sohasiga uzatish uchun zarur bo‘lgan temperatura deyarli bir necha Kelvin graduslaridan boshlanadi. Bu past temperaturalar sohasida n – tipli yarim o‘tkazgichda, Fermi sathi holatini aniqlovchi ifoda quyidagi shart orqali topiladi n = Nd:
bu erda ga tengdir, es = 0.
(133.1) –ifodani m ga nisbatan echsak, quyidagiga ega bo‘lamiz:
Juda past temperaturalarda quyidagi holat kuzatiladi:
,
bu holda Fermi sathi holati quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:
Xuddi shunga o‘xshash, r – tipli yarim o‘tkazgichda Fermi sathi quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:
bu erda ga teng, ea – aktseptor energetik sathi, Na – aktseptorlar kontsentratsiyasi. (133.3) – ifodadagi Fermi sathining temperaturaga bog‘liq.
Elektronli va aktseptorli yarim o‘tkazgichlardagi Fermi sathi ifodalaridan foydalanib, shu yarim o‘tkazgichlardagi elektron va kovaklar kontsentratsiyalari ifodalariga ega bo‘lamiz:
5-rasm. Kirishmali yarim o‘tkazgich Fermi sathining temperaturaga bog‘liq o‘zgarishi
Dostları ilə paylaş: |