Xxi asr fizikasi


ASOS VA QO'SHIMCHALAR IMLOSI



Yüklə 118,5 Kb.
səhifə2/12
tarix13.06.2023
ölçüsü118,5 Kb.
#129597
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
2. O\'zbek tilining yangi imlo qoidalari

ASOS VA QO'SHIMCHALAR IMLOSI
1. a unlisi bilan tugagan fe'llarga -v, -q, -qo'shilganda a unlisi o aytiladi va shunday yoziladi: sayla —
saylov, qayna — qaynoq, sayra — sayroqi.
Shuningdek, o 'qi — o 'quvchi, sovi — sovuq, to 'qi — to 'quvchi so'zlarida / unlisi u ga aylanishi mumkin.

  1. Kk harfi bilan tugagan so'zlarga egalik qo'shimchasi qo'shilsa, ular g va g' ga aylanadi: yurak — yuragi, bilak — bilagim, tilak — tilagim; buloq — bulog'im, quloq— qulog'ing, qishloq — qishlog'i kabi. Erki, ishtiroki, huquqi, ravnaqi singari so'zlarda bunday holat kuzatilmaydi.

  2. Singil, o'rin, ko'ngil, og'il, shahar kabi sozlarga egalik qo'shimchasi, qayir, ayir, so'zlariga nisbat yasovchi qo'shimcha, ikki, olti, yetti so'zlariga jamlovchi son hosil qiluvchi qo'shimcha qo'shilsa, asosda tovush tushishi hodi-sasi ro'y beradi.

  3. U, shu, o'sha kabi olmoshlarga -da, -dan, -day, -dagi, -dosh, -cha qo'shimchalari qo'shilsa, bitta n ort-tiriladi, aksincha men, sen olmoshlariga -ni va -ning qo'shimchalari qo'shilsa, bitta n tushirib qoldiriladi: bunda, shundan, o 'shancha, meni, sening kabi.

  4. Parvo, obro', mavqe so'zlariga egalik qo'shimchalari (I va II shaxsda) qo'shilsa, bitta y tovushi orttiriladi va shunday yoziladi: parvoyi, obro'yim, mavqeyim kabi.

6.-boz, -bon qo'shimchalari -vos, -von kabi aytilsa-da, doimo asl shakli bo'yicha yoziladi: dorvoz, bog'bon kabi.
7.-dir nisbat yasovchi qo'shimchasi jarangli undosh bilan tugagan bir bo'g'inli so'zlarga qo'shiladi: yondir, bordir, quvdir kabi (kel so'zi bundan mustasno), qolgan o'rinlarda -//>shaklida aytiladi va shunday yoziladi: ektir, uyultir, kes-tir kabi.
8. -ga, -gacha, -gach, -guncha, -gani, -gudek, -gan, -gin, -gina qo'shimchalari uch xil aytiladi va yoziladi ertaga, ertagacha, borgach, borguncha, borgudek, borgan; eshik-ka, eshikkacha, chiqqach, chiqquncha, chiqqani kabi.
Eslatma: bargga, pedagogga, bug'ga, sog'ga, og'gan, sig'guncha so'zlari bunga kirmaydi.

Yüklə 118,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin