Yaşar seyiDLİ, naiLƏ ƏLİyeva, xumar əHMƏDBƏYLİ Ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinfi üçün



Yüklə 3,92 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə113/307
tarix30.12.2021
ölçüsü3,92 Mb.
#18767
növüDərs
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   307
 
Fəaliyyət
Laboratoriya işi 
21 
– Çoxalma nədir? 
– Təbiətdə hansı çoxalma formalarına rast 
gəlinir? 
Canlı  orqanizmlərin  əsas  xüsusiyyətlə-
rindən biri çoxalmadır. Çoxalma zamanı 
orqanizmlər  özlərinə  oxşar  nəsil  törə-
dirlər.  
 
Bölünmə yolu ilə 
çoxalma 
Adi amöb
Yaşıl evqlen


 
 
80 
 
Vegetativ çoxalma. Bəzi orqanizmlər bədən hissələri ilə çoxala bilirlər. Bu, vege-
tativ çoxalma adlanır.  Vegetativ  çoxalma, əsasən,  bitkilərdə müşahidə olunur. Bu 
çoxalmadan kənd təsərrüfatında ana bitkilərin əlamətlərini saxlamaq və onlardan tez 
bir zamanda nəsil almaq üçün istifadə edilir.  
 
Süngərlər, bağırsaqboşluqlular, yastı qurdlar (planarilər), dərisitikanlılarda bəzən 
bədəninin qopmuş hissələrindən tam orqanizm inkişaf edə bilir. Bu cür bədən his-
sələri ilə çoxalma fraqmentasiya adlanır. Belə çoxalma, əsasən, oturaq həyat tərzi 
keçirən orqanizmlər arasında daha çox rast gəlinir.  
Tumurcuqlanma yolu ilə çoxalma. Maya göbələklərində, süngərlərdə və bağır-
saqboşluqlularda tumurcuqlanma yolu ilə çoxalmaya rast gəlinir. Bu zaman ana or-
qanizmin bədəninin müəyyən hissəsində tumurcuğabənzər şişkinlik yaranır. O, inki-
şaf edərək yeni orqanizmə başlanğıc verir.  
 
Spor vasitəsilə çoxalma.  Yosunlar,  mamırlar,  qıjıkimilər  və  göbələklər  sporla 
çoxalır.  Sporlar  qalın  qılafla  örtülmüş  tək  hüceyrədən  ibarətdir.  Uzun  müddət  əl-
verişsiz  şəraitdə  yaşaya  bilir.  Əlverişlişəraitə  düşdükdə  cücərərək  yeni  orqanizmə 
başlanğıc verir.  

Yüklə 3,92 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   307




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin