Yaşar seyiDLİ, naiLƏ ƏLİyeva, xumar əHMƏDBƏYLİ Ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinfi üçün

Hüceyrədə zülalların strukturu nuklein turşularının quruluşundan necə 
asılıdır?  
 
 
 
Şəkilə baxıb suallara cavab verin:
1. DNT molekulu harada yerləşmişdir? 
2. m-RNT harada və necə sintez olunur? 
3. Zülalın quruluşu haqqında məlumat nüvədən sitoplazmaya necə ötürülür? 
4. m-RNT sitoplazmada hara yönəlir? 
5. n-RNT harada yerləşir?  
6. n-RNT özünə nəyi birləşdirir? 
7. Ribosomda nə sintez olunur? 
 
Fəaliyyət
 
Eukariot hüceyrəsində zülalın sintezinin sxemi 

---

 
ı 
55 
 
•   II  fəsil  •  
Hüceyrə canlının quruluş və inkişaf vahididir  
• 
Bu proses iki mərhələdə baş verir: transkripsiya və translyasiya. 
Transkripsiya. Zülalın sintezinə hazırlıq zamanı aminturşular ardıcıllığı haqqın-
da  kodlaşdırılmış  məlumat  DNT  molekulunun  bir  zəncirindən  komplementarlıq 
prinsipinə əsasən m-RNT-yə köçürülür. Bu proses transkripsiya (lat. “transkriptio” 
– üzünün köçürülməsi), yəni məlumatın üzünün köçürülməsi adlanır. 
Yaranan m-RNT-si nüvədən hüceyrənin sito-
plazmasına keçir.  
Translyasiya. Zülalların biosintezinin ikinci 
mərhələsi  translyasiya  (lat.  “translatio”  –  ötü-
rülmə) adlanır. Translyasiya zamanı zülalın qu-
ruluşu barədə mRNT-sində nukleotidlər ardıcıllığı şəklində yazılan məlumat bu koda 
uyğun olaraq ribosomlarda sintez edilən aminturşular ardıcıllığına çevrilir və sonda 
polipeptid zənciri yaranır. Translyasiya prosesi ribosomlarda həyata keçirilir.