Yaşil iNKİŞAF: enerji SƏMƏRƏLİLİYİ VƏ alternativ məNBƏLƏR 2 yaşil iNKİŞAF

YAŞIL İNKİŞAF: ENERJİ SƏMƏRƏLİLİYİ VƏ ALTERNATİV MƏNBƏLƏR
FƏSİL 4. 
Enerji səmərəliliyi və fiskal siyasət
4.1.Enerji səmərəliliyinin təmin edilməsində fiskal alətlərin rolu
Hazırda Azərbaycan təbii resursdan böyük həcmdə gəlirlər əldə edir. 
Əldə edilən gəlirlər strateji valyuta ehtiyatlarının əhəmiyyətli şəkildə ar-
tımını (01.09.2013 tarixinə 49.6 mlrd.ABŞ dolları) şərtləndirir. Böyük 
həcmdə vəsaitlər bir tərəfdən, sosial problemlərin həllinə yönəldilirsə, 
digər tərəfdən hökumətin fəal investisiya siyasətini aparmasını (o 
cümlədən, dövlət büdcəsi vasitəsilə) və bununla da ölkədə zəruri infrast-
rukturun yaradılması ilə fiskal siyasətin investisiya yönümlülüyünü təmin 
etməsini göstərir. 
Bütün bu məsələlər bir sıra sualların meydana çıxmasını şərtləndirir. 
Əldə edilən böyük gəlirlər nə dərəcədə səmərəli istifadə edilir? Bu vəsaitlərin 
idarə edilməsi sosial ehtiyacları ödəyirsə hansı nisbətdə və keyfiyyətdə buna 
çatmaq mümkündür? Digər tərəfdən, enerji sektoru bu vəsaitlərin əsas 
maliyyə mənbəyi olmaqla yanaşı cəmiyyət böyük resurs olan enerjidən 
səmərəli istifadə edirmi? Bu halda, hansı yanaşmalar və mexanizmlər möv-
cuddur? Yəni son illərdə ölkəmizdə əhəmiyyətli dərəcədə aktuallaşmış 
“enerji səmərəliliyi” konsepsiyası beynəlxalq təcrübədən hansı dərsləri 
götürə bilər?
Unutmaq olmaz ki, “Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış” İnkişaf Kon-
sepsiyanın əhatə etdiyi dovrdə Azərbaycanda orta hesabla bir vahid ÜDM 
istehsalı ucun istifadə edilən enerjinin və emissiya olunan karbon dioksi-
din miqdarı İqtisadi Əməkdaslıq və İnkisaf Təskilatı olkələri uzrə muvafiq 
gostəriciyə yaxınlaşdırılması hədəf kimi müəyyən edilmişdir.
Beynəlxalq təcrübədə enerji səmərəliliyinin təmin edilməsi məqsədilə 
hökumət tərəfindən bir sıra iqtisadi alətlərdən istifadə edilir. Bu alətlər sı-
rasında fiskal (enerji vergiləri, vergi güzəştləri, əmlak vergisi, ƏDV və s.) 
alətlərlərdən istifadə təcrübəsi kifayət qədər geniş yayılmışdır.

---

- 107 -