Yazı Üzrə Bələdçi
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hansı ha arda sitat ardan və yaxud öz sözl ə rinizd ə n istifad ə
- Akademik y azının redaktə si bar ə d ə bir neç ə
- Dissertasiya nı n t ərtı bı nə ümumi qısa baxı
|
Sitatg ə tirm ə - Vasit ə li nitq Vasit
ə li nitq özg ə
kild ə
olduğu kimi ifadə ed
ə
bilmir, onun yalnız m əzmununu saxlayır. Hə tta vasit ə li nitq leksik c ə h ə td ə n vasit ə siz nitq
ə
çox yaxın olduqda da onu olduğu kimi ə ks etdir ə bilmir, ən azı vasitə siz nitqin intonasiyasından mə hrum olur.M ə s
l ə n: İsmayıl ağ atına mindi, atın üzünü döndə rdi v
ə ucadan dedi: - Ey Ərdə bil
ə hli,
m ən ata yurduma qayıdacam və siz ə
xoşbə xtlik g
ə tir
ə c ə m.(F.K ə rimzad ə ) -
İsmayıl ağ atına mindi, atın üzünü döndə rdi v
ə ucadan dedi ki, o, ata yurduna 43
qayıdacaq və
onlara xoşbə xtlik g ə tir ə c ə k. Göründüyü kimi, vasit ə siz nitq vasit ə li
nitq ə çevril ə rk ən öz intonasiyasını itirdiyi kimi, ə vv əlki emosionallığını da xeyli itirir. Vasit ə li nitqd
ə modal sözl əri, nidaları, xitabları saxlamaq olmur.
Vasit ə siz nitq vasit ə li nitq
ə çevril
ə rk ə n ə v ə zlikl
ə rd ə daha çox d əyişiklik olur - ə
ə zlikl
ə r özg
ə
nitqinin daşıyıcısı deyil, onlar mü ə llif nitqinin t ə l ə bl ə rin ə
uyğun işlə dilir. M ə s
l ə n : Murad soruşdu: -S ə n ki sarayda m əşhur adam idin, bu nə
gündür düşmüsə n? (F.K ə rimzad ə ) -
Murad soruşdu ki, o, sarayda məşhur adam idi, bu n ə
-S ən şə
kli nec ə ç ə kirs
ə n, m
ə n ə d ə öyr ə t,-
İsmayıl yazdığı v ə r ə qi bir t ə r ə f ə
qoyub anasının dizinə söyk
ə ndi.(F.K
ə rimzad
ə ) -
İsmayıl yazdığı v ə r ə qi bir t ə r ə f ə
qoyub anasının diz in ə söyk ə n ə r ək soruşdu ki, o, şə kli nec ə ç ə kir,
ona da öyr ə tsin. Göründüyü kimi, bu misallarda vasit ə siz nitq ə
ə v ə zlikl ə ri vasit ə li nitqd
ə mü
ə llif nitqinin t ə l
bi il ə
“o” şə klind
ə
işlənmişdir. Vasit
ə siz nitqi vasit ə li nitq
ə çevir
ə rk ə n ə v ə zlikl
ə rd ə aşağıdakı dəyişikliklə r edilir: 1. Mü
ə llif nitqi üçüncü, vasit əsiz nitq birinci şə xs ə aid olduqda vasit ə li nitq ə
çevril ə rk ə n ə v ə zlik d
ə (vasit
ə siz nitqin ə v
xsd ə
işlə nir.M
ə s ə l ə n: 1.-M ə n bilir ə m,-Cibo S ə f
r qorxa-qorxa dill ə ndi. (F.K ə rimzad
ə ) - Cibo S ə f
r qorxa-qorxa dill ə ndi ki, o bilir. 2. -Hara ged ə k? -
Əbih Sultan sanki öz -özünd
ə n soruşdu. (F.Kə rimzad ə ) - Əbih Sultan sanki öz -özünd
ən soruşdu ki, hara getsinl
ə r. Bu cür çevirm ə prosesind ə
ə v əzliyin hansı halda olmasının ə h ə
ə ti
yoxdur. 2. Mü
ə llif nitqi üçüncü, vasit əsiz nitq ikinci şə xsd
ə olduqda vasit ə li nitq
ə
çevril ə rk ə n vasit ə siz nitqin mübt ə da - x
ə b ə r ə laq əsi üçüncü şə xs ə aid olur. M ə s ə l ə n : Əbih Sultan Cibo Sə f ə r ə dedi: - S ə n bura m ə hr ə m adamsan. (F.K
ə rimzad
ə ) -
Əbih Sultan Cibo Sə f ə r ə dedi ki, o bura m ə hr əm adamdır. Ə v əzlik işlə nm ə dikd ə, şəxs şə kilçisi il ə mü ə yy ə nl əşir: Qönçə
acıqlı
- acıqlı:
- S ə sin batsın! - dedi. (İ.Mə likzad ə ) - Qönç ə
acıqlı - acıqlı dedi ki, (onun) səsi batsın.
3.H
ə m mü
ə llif nitqi, h ə m d
ə vasit
əsiz nitq üçüncü şə xsd
ə olduqda çevirm ə
ə vasit
əsiz nitqin şə xsind
ə d
əyişiklik olmur. Bu forma vasitə siz nitql ə
ə li nitqin ən çox uyğun olduğu formadır . M
ə s ə l ə n: B ə bir on d
ə qiq
ə gözl
ə m ə k fikrind
ə deyildi, el ə
- qalxmaz soruşdu: - Ay ana, yem ə y ə
bir şey varmı? (İ.Mə likzad ə
ə bir on d ə qiq
ə gözl
ə m ə k fikrind ə deyildi, el ə
artırmaya qalxar- qalxmaz soruşdu ki, yemə y ə
bir şey varmı.
Lakin heç bir f ərq müşahidə edilm
ə dikd
ə d
ə vasit
ə siz v
ə vasit
ə li nitq intonasiya c ə
ə td ə n mütl ə q f ə rql
ə nir M
ə s ə l ə n: Soruşdu ki:
“Orada nə yazıblar?” cümlə si il ə
“Soruşdu ki, orada nə
yazıblar” - cüml ə l ə rinin xüsusil ə vasit
ə siz v
ə vasit
ə li nitq hiss ə
ərinin intonasiyasında mühüm fə rq var.
Cüml ə vasit əli nitq şə klin
ə
düşdükdə xitabların, ara sözlərin, nidaların iştirakı da 44
m əhdudlaşır. Mü ə llif nitqi birinci, vasit əsiz nitq ikinci şə xsd ə
ə li nitq
ə çevril
ə rk ə n vasit
ə siz nitqin ə v
zlik v ə x ə b əri üçüncü şə xsd ə olur. M ə s ə l ə n: M ə n penc
ə yimin
güll ə
deşə n yerini Qaracaya göst ə rib dedim: -Bura bax, Qaraca, gör güll ə
haradan keçib .(İ.Əfə ndiyev) - M ə n penc
ə yimin güll ə
n yerini Qaracaya göst
ə rib dedim ki, görürs ə n, güll
ə haradan keçib. M ən soruşdum: - Axı , neyl
ə yirs
ən qayçını? (İ.Əfə ndiyev) M ən soruşdum ki, qayçını neyl
ə yir.
Hansı ha arda sitat ardan və yaxud öz sözl ə rinizd ə n istifad ə etm ə k azımdır? Sitatlar sizin mövzu üzr ə mövcud ə d əbiyyatla tanış olduğunuzu və maraqlı
m əqamları müə yy ə
əşdirdiyinizi nümayiş etdirdiyi halda, onlara çox istinad da
eyni zamanda, oxucuda sizin mövzunu anlamağınız barə d ə
şübhə yarada bil ə r.
Bel ə
çıxır ki, başqalarının sözlə rin
ə
bel bağlamaqdansa, müə llifin sözl ərini başa düşmənizi nümayiş etdirməniz daha yaxşı olardı. Bunu etmə yin
ən yaxşı yolu fikri
öz sözl ə rinizl ə dem
ə k - parafraz etm ə k v
ə
ya yekunlaşdırmaqdır. Başqalarının sözl ə rind ə ns ə , öz sözl ə rinizd ən davamlı istifadə etm
ə niz h
ə m d
ə
yazı üslubunuzun z ənginliyinin saxlanılmasına kömə k edir. Sitatlardan istifad ə y ə q ə rar ver
ə rk ə n, seçim ə üstünlük verin v ə yet
ə rinc
ə
düşünün. Yazınızda sitatların uyğunluğunu götür -qoy etm ə y
köm ə k etm ə k üçün siz ə b
əzi meyarları tə qdim
edirik: Sitatda sizin sad ə dill
ə v
ə öz sözl ə rinizl
ə yaza bilm ə y
c ə yiniz vacib bir ideya ifad ə edilirmi? Sitat ön ə mli bir fikri sizin dey ə bil
ə c ə yinizd ə n daha t ə sirli v
ə
güclü şə kild ə
ifad ə edirmi? Mü
ə yy ə n bir m ə qs ə dl ə orijinal sözl ə ri saxlamaq vacibdirmi? M ə s ə l ə n, ə d ə bi t ə hlil v ə yaxud qanunvericiliyi göst ə rm
k m ə s ə l ə si il ə
bağlı.
azının redaktə si bar ə d ə bir neç ə qeyd a)
Yazınızı oxuyun və ilkin strukturu n ə z
rd ə n keçirin. b) Ə sas fikirl ə ri bir
daha yoxlayın. Onların düzgün
əsaslandırıldığına v ə m əntiqi ardıcıllığın ğözlə
nildiyin ə
ə min olun. c) Lazımi düzəlişlə ri edin v ə yenid ə n oxumaq üçün kim ə s
verin. d)
Şə rhl
ə r əsasında akademik yazınıza düzəlişlə r edin.
45
Biblioqrafiya 1.
Az ərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Kommisiyasının xüsusi buraxılışı. (2013). Dissertasiyaların tə rtibi qaydaları.Buradan götürülmüşdür http://www.aak.gov.az/yeni_bulleten.pdf
2.
Kazımov, Q.Ş. (2000). Müasir Az ə rbaycan dili. Sintaksis. Ali m ə kt ə bl ə r üçün d
ərslik. Bakı,"Ünsiyyət". Buradan götürülmüşdür http://www.qkazimov.gen.az/arxiv/index1.htm
3.
American Psychological Association. (2010). APA Citation Style. Washington, DC: American Psychological Association. Retrieved from the Cornell University Library http://www.library.cornell.edu/resrch/citmanage/apa
4.
Bowker, N. (2007). Academic Writing: A Guide to Tertiary Level Writing. Retrieved from Massey University Department of Student Learning development Services Web site: http://owll.massey.ac.nz/pdf/Academic-Writing-Guide.pdf
5. Carolyn Barrat and et als. (2014). Writing Academic Acknowledgements Elektron.Retreieved from http://www.wikihow.com/Write-Acknowledgements Date of access: 15/06/2014 6.
Georgia: Saari. 7.
Oshima, A., & Hogue, A. (2006). Introduction to Academic Writing, (3 rd
ed.). Pearson Longman.
46
Ə lav ə 1 8 Ə lav ə 1 -d
ə Az
ərbaycan Respublikasında yazılan dissertasiyalara qoyulan t ə l ə bl ər qeyd edilmişdir.
nı n t ərtı bı nə ümumi qısa baxı Titul
- Üz və
r ə qi dissertasiyanın birinci s ə hif
əsidir. Bura nömrə qoyulmur. Mündə ricatda
dissertasiyanızın bütün
bölmə l əri ardıcıllıqla göstə
rilir. Mündəricatda bütün fə sill ərin, yarımfə sill ə rin v ə b
ə ndl
ərin başlanğıc nömrəsi göstə
rilir. Giriş –
t ə xmin ə n 4-5 s ə hif
ə y ə q ə d ə r ola bil ər. ”Giriş”də t
ədqiqatın mə qs ə d v ə
v ə zif ə l əri, aktuallığı, elmi yeniliyi, praktik ə h ə miyy ə ti, metod v ə
ə d ə biyy atda qoyuluşu v ə s. göstə rilir. Ə sas hiss ə - f
ə sill
ər, yarımfə sill
ə r v
ə b
ə ndl
ə rdir.Ad
ə t ə n, iki v ə ya üç fə sild ə
ə
h ə r f
ə sil
ən azı 2 yarımfə sild
ə n ibar
ə t ola bilir. Çalışmaq lazımdır ki, fə sill
ə r arasında hə cmc ə mütə
nasiblik d ə gözlə
nilsin. N ə tic ə 3-4 s ə hif
ə y ə q ə d ə r ola bil ə r. N
ə tic
ə l ər konkret olaraq göstə rilir.T ə klifl ə r d
ə
veril ə bil
ə r.
İstifadə edilmiş ə d ə biyyat - real v ə t ədqiqata uyğun olmalıdır. Əlavə mütaliə edilmiş ə d əbiyyat, yaxud internet saytı da ə d əbiyyat siyahısına daxil olur. Hə r halda
ə d ə biyyatda da z ənginlik görünmə lidir. Xüsusilə son dövrlə rin ə d əbiyyatına üstünlük verilmə lidir. “Əlavə
l ər”də mövzu ilə bağlı müə yy ə
ə dv ə ll ər, müə
yy ə n s ə n ədin üzü, tə limat v ə s. veril ə bil ə r.
Dissertasiya çap olunark ən qeyd olunan ardıcıllıq göz l ə
ə lidir.
T ə rtibata daha ətraf ı baxı Titul v ə r ə qi Titul v
ə r ə qi dissertasiya nızı
n birinci s ə hif ə sidir, nömr ə l
nmir v ə
“ Dissertasiya şuraları haqqında” ə sasnam
ə d ə ki ə lav ə 1,5-
ə
uyğun olaraq tə rtib edilir. Titul
8 Ə
ə I Az
ərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komis
siyasının xüsusi buraxılışı. (2013)-
ə
ə sas ən uyğunlaşdırılmışdır.
47
v ə r ə qinin t ə rtibin
ə ciddi
ə m ə l edilm ə lidir. Bu s ə hif
ənin baş hissə sind
ə Nazirliyin v ə
onun altında tə dris mü
ə ssis
əsinin adı yazılır. Ondan aşağıda və r əqin sağ t ə r ə find
ə
“Əlyazması hüququnda” sözləri yazılır. Daha sonra aşağıda müə llifin adı, atasının adı və
soyadı yazılır (adlıq halda). V ə r əqin ortasında dissertasiya işinin mövzusu yazılır. Mövzu təsdiq olunmuş formada d əqiq yazılmalıdır. Mövzunun altında ixtisasın şifri və
adı göstə rilm ə kl ə -
MAGISTR DİSSERTASİYASI yazılır.
Sonra aşağıda və r əqin sağında elmi rə hb ərin adı, soyadı, atasının adı, elmi d ə r ə c ə si v ə
elmi adı göstə rilir.
V ə r əqin aşağı hissə sind
ə dissertasiya nın yerinə yetirildiyi yer v ə
sözü yazılmadan) .
Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|